Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NTV’nin canlı yayınında İstanbul’da beklenen büyük sarsıntı ile ilgili dikkat çeken açıklamalar yaptı. Yıllar evvel de gündeme gelen İstanbul’a girişte vize uygulaması tartışmasını tekrar gündeme taşıyan Erdoğan’ın kentin planlarına uyulmadığını söylemesi de şaşkınlık yarattı.
Erdoğan, “İstanbul Belediye Lideri iken İstanbul’a girişi vizeye tabi tutma üzere tezim vardı. İstanbul’a her gelen rahatlıkla girsin, bu olamaz. İstanbul’a girmenin bir bedelinin olması lazım. İstanbul’da da belediye başkanlığımda benim, 8 milyondu İstanbul’un nüfusu. Lakin şu anda İstanbul’un nüfusu 15 milyonu geçti. Bir de planlama noktasında, İstanbul maalesef zannedildiği üzere planlanmadı, zannedildiği üzere planlar uygulamaya konulmadı. Zira kimse o planlara ne yapmıyor? Uymuyor” açıklamasında bulundu.
“KANAL İSTANBUL 2 MİLYON NÜFUS GETİRECEK”
Erdoğan’ın açıklamalarını SÖZCÜ’ye kıymetlendiren TMMOB Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu, vize uygulamasının Anayasal olarak mümkün olmadığını, bunu yıllar evvel de lisana getirdiklerini söyledi. İstanbul’da yapı ve nüfus yoğunluğunun da vize uygulaması ile çözülemeyeceğine vurgu yapan Giritlioğlu, “İstanbul’a yatırımları plansız halde çeken, plansız formda geliştirerek nüfusun artmasına neden olan yaklaşımdır kusurlu olan. Kanal İstanbul projesi değerli bir örnek. Bu iktidarın ısrarla savunduğu, inatla yapmayı planladığı bir projedir. İstanbul’a 2 milyon nüfus getirecekler. Bunun sorumlusu iktidar. Planlara uyulmuyor diyen Erdoğan bunun hiç mi farkında değil?” dedi.
“SÜRECİ TETİKLEYEN İKTİDAR”
Giritlioğlu, İstanbul’a bugüne kadar yapılan mega projeler ile kentin nüfus eşiğinin çoktan aşıldığının altını çizdi. İstanbul’un Anayasa’sı kabul edilen ve 2009’da onaylanan İstanbul Etraf Nizamı Planı’nda kentin 2030’a kadar nüfusunun 16 milyon olarak planlandığını hatırlatan Giritlioğlu, “Kentin nüfusu şu an Erdoğan’ın dediği üzere 15 milyon da değil, kayıt dışı nüfus ile 20 milyona dayandı. Bu süreci tetikleyen iktidarın bugüne kadar yürüttüğü kentleşme politikalarıdır. Bilhassa de İstanbul üzerinden yürüttüğü siyasetlerdir. Legal olmayan planları da geçiren bu iktidar” diye konuştu.
Giritlioğlu 2011’den beri Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı eli ile İstanbul’da yapılan planlar ile bütün üst ölçekli plan kararlarının bozulduğunu vurguladı.
“BU PLANLARI KİM YAPTI?”
TMMOB Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu
Ormanların, tarım alanlarının, meraların, su havzalarının yapılaşmaya açıldığını tabir eden Giritlioğlu “Kentin içinde daima yükseklikler arttırıldı. Bu planları kim yaptı? Öbür bir ülke mi yaptı bu planları? Bu iktidar eliyle bütün bunlar gerçekleşti” dedi.
“NÜFUS AZALTMA ÜZERE BİR TASASI YOK”
“Algı operasyonu ile maksat şaşırtılmasın” diyen Giritlioğlu tenkitlerini şöyle sürdürdü:
“Sözün bittiği yerdeyiz. Gündem değiştirmeye çalışıyor. Bunlar yeni şeyler de değil. Tuhaf, katı polis devleti tedbirleri ile kentlere girişi yasaklamak hiçbir sıkıntıyı çözmez. Tahlil, bölge ölçeğinde üretim merkezleri yaratarak nüfusu seyreltmek olabilir. Yasaklamalarla değil de planlama kararları ile sorun çözülür. Bilim bunu söyler. Vize getirerek yasaklarla değil. Kanal İstanbul’a 2 milyon nüfus getirilecek. Nüfus azaltma üzere bir telaşı yok. Kanal güzergahında toprakların nasıl el değiştirdiğini, yabancılara arsa satışlarını biliyoruz. Yeni nüfusu İstanbul’a çeken bir proje. Kimse kimseyi kandırmasın.”
MUSSOLİNİ VE HİTLER ÖRNEĞİ
TMMOB Mimarlar Odası Genel Lideri Eyüp Muhcu, vize gibisi tedbirlerin geçmişte Osmanlı İmparatorluğu periyodunda ve İngiliz işgali sırasında uygulandığını, dünyada da Mussolini tarafından Roma’da, Hitler’in de Almanya’da benzeri kısıtlamaları hayata geçirdiğini hatırlattı. Demokrasi ve hukukun gelişimine bağlı olarak bu yasakların vakitle kalktığını söyledi.
“AKP NÜFUSU İSTANBUL’A ÇEKTİ”
Marmara bölgesi ve bilhassa de İstanbul’da 1950 sonrası planlamayı yok sayan siyasetlerle nüfus yoğunluğunun artmaya başladığını anlatan Muhcu, şunları söyledi:
TMMOB Mimarlar Odası Genel Lideri Eyüp Muhcu
“Erdoğan’ın İBB Lideri olduğu 1994 ve sonrasında nüfus artışları devam etti. Fakat 17 Ağustos 1999 büyük Marmara Depremi’nin akabinde nüfusta bir azalma eğilimi gözlemlenmeye başlanmıştı. Bu şartlarda İstanbul, bölgesiyle birlikte tekrar planlanabilirdi. Ancak o denli olmadı. AKP’li belediyeler ve son 20 yıllık AKP iktidarı periyodunda İstanbul’a nüfusun gelmesi için projeler gerçekleştirildi, cazibe merkezleri yaratıldı. Kentsel dönüşüm projelerinin tamamı İstanbul’a göçü özendiren bir yaklaşım içinde ele alındı. Bununla da yetinilmedi, yurt dışına konut-iş yeri pazarlandı. Bu kapsamda İstanbul’un mutlak yapı yasağı olan tarım yerleri, içme suyu havzaları, ormanlarında harikulâde bir yoğunluk artışı getirildi. Apartmanlar yerine 20-30 katlı gökdelenler dikildi.”
“SORUMLUSU ERDOĞAN”
2000 yılı sonrasında İstanbul’da 10 milyonluk nüfus artışı gerçekleştiğini belirten Muhcu şöyle devam etti:
“Yanlış kentleşme siyasetleri ve yatırım kararlarına bağlı olarak 10 milyon ek nüfus İstanbul’a yerleşti. Bunun sorumlusu Erdoğan’dır. Birebir siyasetleri şu an zelzele bölgesinde dahi sürdürürken İstanbul’a giriş yasağı ya da kısıtlama koymaktan bahsetmesi rant siyasetlerinden vazgeçildiği manasına gelmiyor. Aksine, kentsel ranttan elde ettiği güçle bugün inşa edilen otokratik rejimin baskıcı anlayışın yansıması. Kanal İstanbul’un etrafında 2 milyon nüfus yerleştirmek istiyor. Anadolu Yakası’nda 1 milyondan fazla nüfus yerleştirmek istiyor. Bu siyasetlere son vermeden kentsel hayatı düzenlemek, birtakım rant kararların önlemek mümkün değil. ‘Plan uygulanmıyor’ diyor. Kendi yaptıkları planı kendileri ihlal ediyor. Şahsen Erdoğan’ın talimatlarıyla plan kararları ortadan kaldırılıyor. Etraf Tertibi Planı yürürlüğe girdikten sonra 3. Köprü, Kuzey Marmara Otoyolu, 3. Havalimanı ve yeni yapı alanları açılması üzere kararlar alındı ve bu plan devre dışı bırakıldı. Erdoğan’ın bundan şikayet etmeye hakkı yoktur. Zira bu planı kendisi ortadan kaldırdı. Bütün plan istikrarlarını geçersiz kılan yatırım kararları, yapılaşma kararları almıştır.”