Mantar bilimi uzmanı (mikolog) Selime Semra Erol ve doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç, az görülen tıbbi mantarlardan kordiseps militarisi (tırtıl/zombi mantarı) İstanbul Samandıra Ormanı’nda inceledi.
The Last Of Us dizisi ile izleyici kitlesi ortasında merak konusu olan zombi mantarı, literatürdeki ismiyle kordiseps militaris, sinemanın de tesiriyle dünya genelinde çeşitli efsanelerin konuşulmasına neden oldu.
Uzun araştırmalar sonucu İstanbul Samandıra Ormanı’nda kordiseps militaris mantarına rastlayan doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç ile tıbbi mantarlar konusunda akademik araştırmalar yapan mikolog Selime Semra Erol, tıbbi istikameti bulunan zombi mantarına dair bilinmeyenleri anlattı.
Doktora çalışmasına Düzce Üniversitesinde tıbbi mantarlar üzerine devam eden ve son beş yıldır bilhassa tıbbi mantarlar, üretimleri ve tıbbi tesirlerine ait akademik çalışmalar yapan Erol, kordisepsin farmakolojik özellikleri nedeniyle binlerce yıldır Çin klâsik tıbbında değerli bir yere sahip olduğunu ve yer aldığı mantar ailesinin 400’den fazla çeşidiyle en fazla çeşidi bulunan cins olduğunu söyledi.
Kordiseps cinsi her bir mantar tipinin farklı bir böcek, tırtıl ve çam kese böceği pupasına ilişkin parazit mantarlar olduğunu belirten Erol, “Bu mantarı asıl değerli kılan şey binlerce yıldan beri klâsik Çin tıbbında şifa kaynağı olarak kullanılması.” dedi.
MESANE TÜMÖRÜNÜ DURDURUCU TESİRE SAHİP
Dünyada Himalayalar’da, Tibet’te yüksek yerlerde yetişen bir mantar olan kordiseps militarisin bilhassa Hindistan’da ve Çin’de besin olarak tüketildiğini ve asıl değerli olanın içindeki kordiseps unsuru olduğunun aktaran Erol, “2010 yılında yapılan bir çalışma sonucunda kordisepsin insan mesane kanseri hücrelerinin çoğalmasını ve göçünü engellediğini ortaya koydu. Ayrıyeten bu tıbbi mantar, böbrek ve karaciğer hastalıklarıyla ilgili tedavilerde kullanılan etken hususları, bileşikleri içermektedir.” sözlerini kullandı.
Kordiseps cinsine ilişkin mantarların bilhassa klâsik Çin tıbbında günlük güç düzeyini yükseltici ve metabolizmayı hızlandırıcı olarak kullanıldığını söyleyen Erol, Çin’in Pekin kentinde düzenlenen 1993 Ulusal Oyunları’nda bin 500, 3 bin ve 10 bin metre yarışlarında 5 dünya rekoru kıran üç koşucunun kordiseps sinensis aldıklarının ortaya çıktığını söyledi.
Kordiseps militarisin Türkiye’de bulunmasının mantar araştırmacıları açısından çok sevindirici olduğunu aktaran Selime Semra Erol, topladığı mantar numunelerinden misel üretmeye çalıştığını ve bu çeşidin yerli olarak üretimi konusunda çalışmalarının devam ettiğini bildirdi.
“UZUN YILLAR ORMANLARDA ARADIM”
Kendini mantarların keşfine adadığını söyleyen doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç ise bugüne kadar Türkiye’de 2 bin 500’ün üzerinde mantar keşfedildiğini, bu mantarların 1000’den fazlasını ormanlarda bulup Latince bilimsel isimleri ile bir arada araştırıp, inceleyip, tanımlama bahtı elde ettiğini ve şu ana kadar deneyimleme bakımından 219 mantarın tadına baktığını söyledi.
Selime Semra Erol
Bu mantarlardan en enteresan olanın ise kordiseps militaris olduğunu söz eden Naim Güleç, “Yaklaşık yirmi yıllık bir mantar serüvenim var. Bu mantarı uzun yıllar ormanlarda aradım ve çam kese böcekleriyle bir kontağının olduğunu yabancı bir kaynakta okuduğumda ormanlara giderek çam ağaçlarının üzerlerinde çam zararlısı olan çam kese böceğini aradım. Kaynaklarda soğuk havalarda mantarın yeryüzüne çıktığı söylendiği için 2015 yılında İstanbul’daki çam ormanlarında nihayet kordiseps militaris mantarını buldum. Akabinde Ankara Üniversitesinden mikolog Doç. Dr. Ilgaz Akata’ya gönderdim. Bilimsel makale 2016 yılında yayımlandı.” dedi.
Güleç, küçük bir mantar olmasına rağmen kırmızı rengi nedeniyle gezerken kolay fark edilebilecek bu mantarın çam kese böceklerinin istila ettiği çam ağaçlarının bulunduğu yerlerde aranması gerektiğini belirtti.
Bu mantarın, tırtıl halindeyken etkilediği çam kese böceğinin pupa evresinden beslendiğini, yer altına giren böceği öldürdükten sonra kozaya dönüşen kabuğundan, uygun ısı ve koşullar oluştuğunda yani mevsimi gelince dışarı çıktığını anlatan Güleç, mantarın alt kısmına bakıldığında besi yeri olarak kullandığı çam kese böceğinin pupasının rahatlıkla görülebileceğini söz etti.
Güleç, şu an dijital bir platformda yayınlanan The Last Of Us isimli dizide kordiseps mantarının insanları zombiye dönüştüren yeni bir salgına neden olduğu ve yeryüzünün sonunun geleceği üzere bir senaryo işlendiğini, bunun olası nedeninin ise bu mantarın çam kese böceğinde olduğu üzere eklem bacaklıları ele geçirmesi olduğunu lisana getirdi.
Naim Güleç
YEMEĞİ DE YAPILABİLİR
Güleç, “Kordiseps mantarlarının insanın hudut sistemini ele geçirip zombiye dönüştüreceği ütopyasına inanılıyor. Bu bilimsel olarak mümkün gözükmüyor. Kordiseps mantarları 25 derecenin üstünde gelişim sağlayamıyor. Münasebetiyle beden ısısı 37 derece olan beşerde yahut öteki memelilerde bu mantarın gelişmesi, bedeni ele geçirmesi ve rastgele bir zararın oluşması kelam konusu değil. Temelinde kordiseps tıbbi istikameti olan bir mantar. Ben de her yıl tertipli biçimde topluyor ve çayını içiyorum. Ayrıyeten yemeği de yapılabilir.” biçiminde konuştu.
Kordiseps militaris mantarını kış aylarında, soğuk hava şartlarında herkesin bulup toplayabileceğini lisana getiren Güleç, “Çayını, önleyici tıp bağlamında tüketebilirler. Zira bu mantarın anti-tümör ve gibisi özellikleri var. Herkese araştırmayı, bulmayı, deneyimlemeyi tavsiye ediyorum.” dedi. (AA)
THE LAST OF US DİZİSİNİN KONUSU NEDİR?
“The Last of Us”, Naughty Dog tarafından geliştirilen ve büyük beğeni toplayan birebir isimli görüntü oyununun TV dizisi uyarlamasıdır.
Dizi, insanlığın birçoklarının bir mantar enfeksiyonu tarafından yok edildiği kıyamet sonrası bir dünyada geçiyor ve Ateşböcekleri olarak bilinen bir küme direnişçiye potansiyel bir tedavi ulaştırmak için ülkeyi geçmekle görevlendirilen iki hayatta kalan Joel ve Ellie’nin kıssasını takip ediyor.
Dizinin, duygusal açıdan tesirli öykü anlatımı ve güçlü karakter gelişimiyle bilinen oyunun konusunu yakından takip etmesi bekleniyor. Ana odak noktası, her şeyini kaybetmiş bir kurtulan olan Joel ile mantar enfeksiyonuna karşı bağışıklığı olan ve insanlığın hayatta kalmasının anahtarını elinde tutan genç bir kız olan Ellie ortasındaki bağdır.
ABD’de tehlikeli ve ıssız topraklarında seyahat ederken, yalnızca virüslülerle değil, tıpkı vakitte düşmanca davranan hayatta kalan beşerlerle ve kendi şeytanlarıyla da yüzleşmek zorunda kalacaklar.