Uluslararası fikir kuruluşu Küresel Energy Monitor tarafından bu yıl 9 uncusu yayımlanan Yükseliş ve Çöküş Kıbrıs Escort 2023 Kömürlü Termik Santrallerin Global Takibi raporuna nazaran iklim maksatlarına uymak için dünyada yılda ortalama 117 gigavatlık kömür santralinin kapatılması gerekirken geçen yıl devre dışı bırakılan kömür kapasitesi 26 gigavat Lefkoşa Escort oldu
Raporun hazırlanmasında Avrupa İklim Aksiyon Ağı CAN Europe Fosil Yakıtların Ötesi Beyond Fossil Fuels CREA E3G Reclaim Finance Sierra Club SFOC Kiko Network ACJCE Chile Sustentable ve Bangladeş Kümeleri Girne Escort yer aldı
Hali hazırda operasyon halindeki global kömür santrali kapasitesinin yaklaşık yüzde 30 u 580 gigavat için kapatılma tarihi bulunuyor Geriye kalan kapasitenin 1400 gigavatlık kısmı ise karbon nötr gayeleri Magosa Escort kapsamında bulunuyor
Küresel kömür santrali kapasitesinin yalnızca yüzde 5 lik kısmı için rastgele bir taahhüt bulunmuyor
Ancak kömürlü santrallerin kapatılma suratı Paris Anlaşması ndaki iklim amaçlarının muvaffakiyete ulaşması açısından yetersiz kalıyor Paris Muahedesi amaçlarına uymak için yılda ortalama 117 gigavatlık kömür santralinin kapatılması gerekiyor Bu sayı geçen yıl kapanan 26 gigavat kapasitenin yaklaşık 5 katına denk gelirken birebir vakitte yeni kömürlü termik santrallerinin üretiminin da durdurulmasına gereksinim duyuluyor
ÇİN BAŞI ÇEKİYOR
Birleşmiş Milletler BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir Hızlandırma Gündemi belirleyerek yeni kömür projeleri inşa edilmemesi ve mevcut kömür santrallerinin gelişmiş ülkelerde 2030 dünyanın geri kalanında ise 2040 prestijiyle kapatılması davetlerini yineledi
Rapora nazaran OECD ülkelerinde işletmedeki kömür kapasitesinin yalnızca yüzde 70 i 330 gigavat bu senaryoyla uyumlu bir yoldayken OECD dışı ülkelerin kömür kapasitesinin sadece yüzde 6 sının 93 gigavat kapatılma tarihi 2040 öncesinde bulunuyor
Paris Anlaşması ndan beri yeni kömür projeleri üçte iki oranında azalmış olsa da 33 ülkede yaklaşık 350 gigavatlık yeni kömür projesi mevcut ve 192 gigavatlık ek kapasite inşa basamağında
Çin üretim öncesi ve inşaat etabındaki kömür kapasitesi açısından başka tüm ülkelerin toplamını geride bırakıyor Çin de geliştirme basamağındaki kömür kapasitesi geçen yıl 2021 e nazaran yüzde 32 artışla 366 gigavata yükselirken dünyanın geri kalınında yüzde 22 azalışla 172 gigavata geriledi
Çin dünyada geliştirme basamağındaki kömür kapasitesinin yüzde 68 ini oluşturuyor
ENERJİ KRİZİ AMAÇLARI YAVAŞLATTI
Avrupa Birliği nde yaşanan gaz krizi ve Rusya nın Ukrayna da başlattığı savaş kömür santrallerinin devre dışı kalmasında yavaşlamaya yol açtı ve geçen yıl AB de yalnızca 2 2 gigavatlık kömürlü termik santral kapasitesi devreden çıktı Bu sayı bir evvelki yıl 14 6 gigavatla rekor kırmıştı
Diğer yandan geçen yıl AB nin elektrik üretiminde kömürün hissesi yüzde 1 lik artış gösterdi
ABD 2022 de 13 5 gigavatlık kömür kapasitesini devre dışı bırakarak bu alanda başı çekti
Rusya Ukrayna savaşının güç krizini tırmandırdığı 2022 de dünyada işletmedeki kömür santrali filosu yüzde 1 den az 19 5 gigavat büyüdü Yeni işletmeye alınan 45 5 gigavatlık santralin yüzde 59 u Çin de kayıtlara geçti
Raporun baş müellifi Flora Champenois yeni kömür projeleri devreye alındıkça gelecekte azaltılması gereken emisyonların daha fazla olacağını belirterek Bu etapta mevcut ve yeni kömür projelerini devreden çıkarma iklim kaosunu önlemek için gereğince süratli gerçekleşmiyor tabirini kullandı
TÜRKİYE DE DE AÇILDI
Türkiye de geçen yıl dünyada yeni kömür santralinin devreye alındığı ülkelerden biri oldu ve Adana daki 1 3 gigavatlık Emba Hunutlu santrali açıldı
Rapora nazaran Türkiye planlanan kömürlü termik santral kapasitesi bakımından Çin ve Hindistan ın akabinde dünyada üçüncü sırada yer alıyor Proje stokundaki 11 gigavat kömür santrali kapasitesine karşın bu projelerin finansman zorluğu üzere aksaklıklara bağlı olarak hayata geçmesi beklenmiyor AA