Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen zelzelelerin akabinde ‘ikincil afet’ diye nitelendirilen birçok heyelan oluştu.
11 ili etkileyen sarsıntılardan sonra bölgede toplam 2 bin 826 heyelan meydana geldi ve 92 kişi hayatını kaybetti.
Hacettepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Geoteknik Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Koçkar, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) takviyesi ile heyelanlara karşı erken ihtar sistemi geliştirdi.
Laboratuvar çalışması ve test kademesi tamamlanan projede heyelan bölgesine fiber optik kablolar döşenerek, kütle hareketleri GPRS sistemi ile izlenecek. TÜBİTAK tarafından desteklenen proje birinci kere Yalova’da uygulanacak.
Olası İstanbul sarsıntısında en fazla etkilenecek vilayetlerin başında gelen Yalova’da sarsıntı sonrası oluşacak heyelanlarda can kaybının önüne geçilmesi hedefleniyor.
TÜBİTAK DESTEKLİYOR
Dç. Dr. Mustafa Koçkar, 2012 yılından bu yana grubuyla üzerinde çalıştığı sistemin Kocaeli’ndeki test etabının tamamlandığını, olumlu sonuçlarla bir arada TÜBİTAK’ın projeyi destekleme kararı aldığını söyledi.
Heyelanların kütle hareketi olduğunu ve büyük riskler yarattığını hatırlatan Doç. Dr. Koçkar, “Heyelanların daha evvelden bilinmesiyle ilgili ülkemizde yapılan pek çok çalışma mevcut. Gerek yersel gerekse uydu imgeleriyle, fotoğraflarla, uzaktan algılama prosedürleriyle bu çalışmaların yapılabilmesi mümkündür. Ama temel kıymetli olan, heyelanlar belirlendikten sonra onların tetikleme sistemlerine ait olarak stabilite durumlarının ölçülmesi ve belirlenmesi gereklidir” dedi.
‘FİBER KABLOYU SENSÖR OLARAK KULLANIYORUZ’
Doç. Dr. Koçkar, geliştirdikleri projenin erken ihtar sistemi olarak kullanılacağını kaydederek,
söyle konuştu:
*Geliştirdiğimiz erken ikaz sistemini entegre edip devreye sokacağız ve hudut şartları belirleyerek sistemin bir erken ihtar sistemi olarak kullanılmasını sağlayacağız.
*Burada fiber optik prosedürleri kullanıyoruz. Fiber kablonun kendisini sensör olarak kullanabiliyoruz. Bu da bizim muhakkak bir noktaya konuşlanmamızı değil bütün kablo boyunca milimetre mertebesinde hassasiyet ölçmemizi sağlıyor.
*Fiber kabloları heyelan alanı içerisine yerleştirerek bütün o alandaki deformasyonu ölçümleyebiliyoruz.
*Bunun en büyük avantajı GPRS sistemi ile bilgisayar hatta cep telefonumuzla kayıt altında tutabiliyoruz. Fiber kablolar öteki sisteme nazaran de ekonomik.
‘SİSTEM ANINDA ALARM VERİYOR’
*Bu süreçte oluşan deformasyona bir hudut aralığı verebiliyorsak o hududu aştığımız anda sistem bize alarm veriyor.
*O uyarıyı verdiği anda da biz de buna karşı gerekli tedbirleri alabiliyoruz. Heyelanların olduğu alanın etrafında yerleşim varsa burada bir risk oluşacaktır ve insan hayatını tehdit edecektir.
*Bütün bunları engellemek için riskin olduğu alanlarda bu sistemi kurulabileceğini ispatlamış olacağız.
*Deprem öncesi ve sarsıntı sonrasındaki artçı şoklar esnasında sistem yeniden devreye girecektir. O vakit da heyelanın izlenmesi ve erken ihtar sisteminin kurulması imkanı doğacaktır. (DHA)