Türkiye Ulusal Risk Kalkanı çalışma kümelerinde yer alan Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Yapı Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, Kahramanmaraş ve etrafında büyük yıkıma neden olan sarsıntılar sonrasında üniversiteden 15 kişilik uzman grupla bölgede incelemelerde bulundu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görevlendirmesiyle Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatayda 10 bine yakın binayı inceleyip hasar tespit raporu tutan uzmanlar, Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturması için bölgedeki yapılardan karot örnekleri de topladı.
DAYANIKLILIK TESTİNİ GEÇEMEDİ
Üniversitenin Yapı Sıhhati İzleme Laboratuvarında 300’e yakın numunede deneyler yapan bilim insanları, beton basınç dayanımının, yönetmelikte kural koşulan bedellerin yarısından az olduğunu ortaya koydu. Karotların, laboratuvar incelemesinde zelzele dayanıklılık testini geçemediği saptanırken, beton basınç dayanımı ise 10 Megapascal’ın altında ölçüldü.
ÇIKAN KIYMETLER 10’UN ALTINDA
Deprem bölgesinden karot örneği toplayıp incelediklerini söyleyen Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, şunları söyledi:
*Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü bir soruşturma var. Şayet içerisinde hayatını kaybeden bir insanımızın olduğu bir bina varsa, Cumhuriyet Başsavcılığı otomatik olarak burada bir dava evrakı açıyor.
*Bu evrakta, binanın projesi olup olmadığına, projenin ilgili yıldaki yönetmeliğe nazaran düzgün yapılıp yapılmadığına, beton ve donatı kıymetlerinin ne durumda olduğuna bakıyor, taban projesi var mı, rastgele biri bunu denetim etmiş mi üzere birçok parametreyi alıp bu işin sorumlularını ortaya çıkarmaya çalışıyoruz.
* Buradaki en değerli parametrelerden bir tanesi de beton kalitesi. 2018 Türkiye Bina Yönetmeliğinde yani şu an yeni yapılacak bir bina için 25 Megapascal bedelinde bir beton basınç dayanımı isteniyor. Elimizde 300’den fazla belge var. Yıkılan bu binaların muhakkak bir kısmının deneyleri bitti. Çıkan pahalar maalesef 10 Megapascal’ın altında. Bu da şu an yıkımların ana nedenlerinden bir adedinin beton kalitesinin düşük olduğu manasına geliyor.
KTÜ İnşaat Mühendisliği Kısmı Yapı Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık
2000 YILI ÖNCESİ YAPILAN BİNALAR TEHDİT
Bölgede örnek aldıkları yapılardaki bedellerin, Van sarsıntısından sonra binalardan aldıkları örneklerin bedelinden de düşük olduğunu anlatan Altunışık, şöyle konuştu:
*Bir betonu elinize alıp, sıkıp kırmaya çalışıyorsunuz. Şayet beton uygunsa kıramazsınız ancak beton düzgün değilse çabucak kırabilirsiniz. İşte bu, betonun dayanımı manasına geliyor.
*Bizim Van zelzelesinden sonra yaptığımız incelemelerde oradaki pahalar 10 ile 11 Megapascal civarındaydı. Buradaki kıymetlerimiz de 10’un altında, 9 civarlarında. Yalnız bu, yalnızca Van’a, bu bölgeye, Gaziantep’e, Maraş’a ilişkin değil. Türkiye’nin karot ortalaması, beton dayanım ortalaması 8 ile 12 Megapascal ortasında değişiyor. Bu da bilhassa 2000 yılından evvelki binaların bir tehdit haline geldiğini gösteriyor. Bunların acil olarak kentsel dönüşüme girmesi manasına geliyor.
*Şu ana kadar 400’e yakın belge üniversitemizde ve bunun yaklaşık yarısından fazlası deneylere tabi tutulmuş durumda.” (DHA)