Ekonomideki belirsizliklerle birlikte yüksek döviz kurları ve faizler, endüstricinin belini bükmeye devam ediyor. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 raporuna nazaran, sanayi bölümü büyümede frene bastı. 2017’de yüzde 9.1 büyüyen dalın büyümesi 2018’de yüzde 1.1’e geriledi. Bu devirde İSO 500’de kâr eden şirket sayısı 422’den 381’e düşerken, ziyan eden şirket sayısı da 78’den 119’a yükseldi.
İSO 500 raporunda en dikkat çeken bahislerden birisi ise finansman masraflarının aldığı hisse oldu. 2018 yılında en büyük 500 sanayi kuruluşunun finansman masraflarının faaliyet kârı içindeki hissesi yüzde 49.8’den yüzde 88.9’a yükseldi. İSO İdare Konseyi Lideri Erdal Bahçıvan bu durumla ilgili, “Yani biz bugüne kadar yüzde 50’lerden şikâyetçiyken artık sanayi firmaları 2018 yılında elde ettikleri kârın nerdeyse tamamını finansman sarfiyatlarına ayırmıştır. 2018 yılının ikinci yarısında hem mali borçlardaki hem de finansman maliyetlerindeki artışlar sanayi firmalarının finansman masraflarında sıçramaya neden olmuştur” yorumunu yaptı.
BORÇLANMADA TARİHİ ZİRVE
2018’de finansal göstergeler içinde borçların hissesi da arttı. İSO 500’de 2017 yılında yüzde 62.9’a kadar yükselen borçların hissesi, 2018 yılında 4.1 puan daha artarak yüzde 67’ye yükseldi. Özkaynakların hissesi ise yüzde 37.1’den yüzde 33’ye geriledi. Bu oranlar tarihî olarak en olumsuz kaynak yapısına işaret ediyor.
İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2017 yılında 652.7 milyar TL olan üretimden net satışları 2018 yılında yüzde 34.5 üzere yüksek bir büyüme performansıyla 878 milyar TL’ye çıktı. Bu süratli büyümede, fiyat artışlarının yanı sıra döviz kurlarındaki yükselmenin ihracat gelirlerinde yarattığı artış da belirleyici rol oynadı.
İhracatı otomotiv sırtladı
İSO 500 listesine bakıldığında Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), üretimden satışlarda 79 milyar lirayla Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu oldu. TÜPRAŞ’ın akabinde sırasıyla Ford, Toyota, Oyak-Renault ve TOFAŞ geldi.
2018 yılında en fazla ihracat yapan birinci üç kuruluş sırasıyla 5.7 milyar dolar ile Ford Otomotiv, 4.3 milyar dolar ile Toyota Otomotiv ve 3.4 milyar dolar ile Oyak-Renault oldu. Böylelikle, 2016 ve 2017 yıllarında olduğu üzere 2018 yılında en fazla ihracat yapan birinci üç kuruluş otomotiv kesimi firmalarından oluştu.
İLK 10’DA 4 KOÇ ŞİRKETİ VAR
İSO 500 listesinin birinci 10 sırasına geçen yıllarda olduğu üzere bu yıl da Koç Holding damga vurdu. Birinci 10’da Koç Holding’e bağlı TÜPRAŞ, Ford Otomotiv, TOFAŞ ve Arçelik yer aldı. Birinci 10’daki şirketlerin genel olarak sıralaması değişmezken, yalnızca 2017’de dördüncü sırada olan TOFAŞ, 2018’de 5’inci oldu. Bir evvelki yıl beşinci olan Oyak-Renault da dördüncü sıraya geldi. 2017’de 87’nci sırada olan Otokar, 2018’de 49’uncu sıradan birinci 50 içine girerken, Türk Traktör de 29’uncu sıradan 48’inci sıraya geriledi. Sabancı Holding’in Enerjisa ve Philsa şirketleri de sırasıyla 39’uncu ve 40’ıncı sıralarda yer aldı. Şiddetli Holding şirketlerinden Vestel Elektronik bir basamak yükselerek 14’üncü olurken, Vestel Beyaz Eşya da 2 basamak birden yükselerek 21’inci oldu.