Dünya genelinde demokrasinin ve insan haklarının durumuyla ilgili araştırmalar yapan Washington merkezli niyet kuruluşu Freedom House, 14 Mayıs seçimlerinden evvel dijital ortamda Türkiye’deki seçim sürecine ne üzere müdahaleler olabileceğini mercek altına aldı.
Voice of America Türkçe’nin aktardığı habere nazaran, “Dijital Çağda Seçim İzleme” başlıklı pilot araştırma projesi kapsamında Freedom House, ortalarında Türkiye’nin de olduğu 14 ülkedeki yaklaşan seçimleri inceledi. Freedom House proje için, ülkelerdeki siyasi haklar ve internet özgürlüklerini göz önünde bulunduran bir “Seçim Kırılganlığı Endeksi” hazırladı.
Endeks, incelediği ülkelerde seçim öncesi çevrimiçi ortamda tesir operasyonları, internete erişimin engellenmesi ve toplumsal medyada farklı kümeler ortası tansiyonlar üzere yaşanabilecek meseleleri tanımlıyor. Puanlamada en fazla 100 puan alınabilirken, bu skor seçim kırılganlığının en az olduğunu gösteriyor. Freedom House bu endekste, 14 Mayıs’taki seçimler için Türkiye’ye 33 puan verdi.
Freedom House, bu ay yayınladığı 2023 Dünyadaki Özgürlükler raporunda da 32 puan ile Türkiye’yi Özgür Olmayan Ülke kategorisinde değerlendirmişti. Birebir halde 2022 yılındaki İnternetteki Özgürlükler raporunda da Türkiye, Özgür Olmayan Ülke kategorisinde yer almıştı.
‘MUHALEFETİN FAALİYETLERİ KISITLANABİLİR’
Freedom House, proje için Türkiye’yi incelediği tahlilde, 14 Mayıs seçimlerinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP için kıymetli zorluk yaratabileceği yorumunu yaptı.
Analizde Türkiye’yi sarsan zelzelelere değinen Freedom House, sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette ilan edilen 3 aylık harikulâde halin hükümete temel hakları kısıtlayabilecek yetkiler verdiğini belirtti. Bölgedeki yetkililerin çevrimiçi ve kamusal alanda kampanya malzemelerini ve mitingleri engelleyebileceğine ve muhalefet partilerinin siyasi faaliyetlerinin kısıtlanabileceğine dikkat çekildi.
Analiz yazısında ayrıyeten sarsıntıdan sonra Twitter’a 12 saat boyunca erişimin engellendiği ve Ekşi Sözlük’e erişim yasağı getirildiği hatırlatıldı.
Freedom House, 2002’den beri iktidarda olan AKP’nin son on yılında seçim maddelerinin değiştirildiğini, yargı bağımsızlığına müdahale edildiğini ve muhalefeti susturmak için sert adımlar atıldığını belirtti.
4 BAŞLIKTA MÜDAHALE UYARISI
Freedom House tahlilde, Türkiye’deki seçimlerden evvel dijital ortamda gerçekleşebilecek müdahaleleri dört başlıkta sıraladı:
– Web sitesi ve toplumsal medya engellemeleri ve içerik kaldırma
– Bilgi manipülasyonu
– Tutuklamalar ve yargılamalar
– Taciz ve korkutma
Türkiye’de binlerce web sitesine erişimin engellendiğine ve bunların ortasında birçok bağımsız medya ve vatandaş gazetecilik kuruluşlarının yer aldığına dikkat çeken Freedom House, böylesi teknik sansürün seçmenlerin sandığa gitmeden evvel gerçek ve çeşitli bilgi kaynaklarına erişmesini engellediğini kaydetti.