Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, Cumhuriyet tarihinin en kıymetli devirlerine tanıklık eden, Atatürk’ün Anıtkabir’de sergilenen iki adet, 89 yaşındaki Lincoln arabasının akabinde, üçüncü araç olan ve Atatürk’ün 1936-1938 yılları ortasında makam aracı olarak kullandığı özel üretim Cadillac marka arabası de özgününe uygun formda onarımı yapılmak üzere Antika Araba Federasyonu ile iş birliği yaptı.
Anıtkabir’de 23 Nisan Kulesi’nden sökülüp çıkartılan araba, 2018’de onarım için İstanbul’a götürüldü. Orada Genelkurmay Başkanlığı ve Anıtkabir Komutanlığı tarafından 7 gün 24 saat güvenlik kameralarıyla izlenen ortamda onarım çalışması başlatıldı.
Yaklaşık 5 yıl süren onarım sürecinde arabanın eksik kesimleri Amerika’dan getirilirken, iç döşemesi de aslına uygun olarak yine üretildi. Atıl ve çalışmaz durumda olan araba, Cumhuriyetin kuruluşunun 100’üncü yılında, aslına uygun olarak restore edildikten sonra Ankara’ya getirilip Anıtkabir’de teslim merasimi düzenlendi. Merasimin akabinde araba, 23 Nisan Kulesi’ne yerleştirilmek üzere tekrar sökülüp, ilişkin olduğu yere konulup montajı yapıldı.
HATAY’DAN ANITKABİR’E GETİRİLDİ
DHA’ya açıklama yapan onarım sorumlusu Kemal Akel, arabaların onarımını Mehmet Arsay Klasik Araba Müzesi’nin sahibi Cengiz Arsay’ın üstlendiğini belirtti. Akel, arabanın Atatürk’e İş Bankası tarafından ikram edildiğini belirterek, “Bu araba 1935 model ve Atatürk’ün şahsi aracı. Araba, Atatürk’ün Anadolu seyahatinde Hatay’da bekletilmiş, kız kardeşi tarafından araba Hatay’da bir yerde tutulmuş. Biraz atıl durumdaymış. Atatürk öldükten sonra 60’lı yıllara kadar Hatay’da varisleri tarafından kullanılmış. Araba çalışmaz vaziyete gelince, varisler İş Bankası ile irtibata geçti. İş Bankası da 1960’lı yıllarda arabası alarak trenle Anıtkabir’e götürmüş” dedi.
‘ASLINA UYGUN RESTORE EDİLDİ’
Akel, Atatürk’ün, 2013 yılında onarım için Anıtkabir’den alınan 2 arabasının akabinde Cadillac marka arabası de onarım için teslim aldıklarını kaydederek, “Bu arabanın onarım süreci biraz uzun sürdü. Zira pandemi devrine denk geldi, hem yurt dışı kaynaklı, hem bizden kaynaklı, biraz beklemeler oldu. Bir de özgün döşeme gereci birebir birebiri olarak yine imal edildi. Kesimi eksik olanlar bulundu, mesela kaput amblemi, jant kapakları, eksik jantları vardı, bunların birebir özgünü bulundu. Amerika’dan birtakım modüllerin gelmesini bekledik, her şey aslına uygun olarak restore edildi. Araba hazır duruma gelince montajına yavaş yavaş başladık. Biraz meşakkatli sürdü fakat sonuca ulaştık. Bu araç 7 kişilik limuzin olarak geçiyor. Atatürk öldükten sonra kullanıldığı vakitlerde yeterli korunmamış, bakımları ne derece yapılmış bilmiyoruz lakin epeyce yorgundu. Aldığımızda kesimleri özgündü, rastgele bir değişeni yoktu lakin eksikleri vardı, çalışır vaziyette değildi. Biz arabası çalışır duruma getirdik” diye konuştu.
Restorasyon öncesi
‘ÖNEMLİ BİR GÖREV’
Aker, Atatürk’ün arabalarının onarım sürecinde yer almanın sevindirdiğini kaydederek, “Biz çok hisli anlar yaşadık, bir asırda herkese nasip olmayacak bir onarımda misyonlu olmanın vermiş olduğu bir memnunluk. Bu arabaları teslim ederken yerine onarım için bir oburunu alıyorduk. Bu arabası teslim ettik, yerine İstanbul’a götürebileceğimiz bir araç yok, biz döndüğümüzde onarımın yapıldığı atölye boş vaziyette olacak, bu bizi üzecek. Zira çok alışmıştık, değerli bir vazifesi yerine getiriyorduk. Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Atatürk’ün arabasının teslim edilmesi, farklı bir boyut kazandırdı. Bunun memnunluğunu, huzurunu, onurunu yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
DHA