McGill Üniversitesi’nden bilim insanları, beyindeki sinirsel pusula ya da iç pusula olarak bilinen ve istikamet hissinin temelini oluşturan merkezin nasıl çalıştığını anlamak için araştırma yaptı.
Bilim insanları, en son görüntüleme teknikleriyle beyindeki sinirsel değişiklikleri izleyerek taraf merkeziyle ilgili yeni bilgiler elde etti.
Araştırmanın, demans (bunama) üzere dejeneratif hastalıklarda hastaların istikametini şaşırmasına ve kaybolmasına neden olan süreçlerde ve çevresel değişikliklerde beynin taraf hissini nasıl kullandığına da ışık tuttuğu belirtildi.
Araştırmacılar, görsel bilginin beynin iç pusulasını nasıl etkilediğini daha yeterli anlamak için başlarını karıştıracak özeliklere sahip sanal ortama yerleştirdikleri farelerin beyinlerindeki sinirsel aktiviteyi izledi. Sinirsel kayıt teknolojisindeki son gelişmeleri kullanan takım, beynin iç pusulasının aktivitelerini gibisi görülmemiş doğrulukla tespit etmeyi başardı.
BEYNİN SIFIRLAMA DÜĞMESİ
Farelerin beynindeki taraf bulma sisteminin nasıl çalıştığına dair daha net bilgi elde eden araştırmacılar, beyindeki taraf bulma hücrelerinin değişen etrafta kendini yine yönlendirme yeteneğini nasıl desteklediğini de keşfetti.
Araştırmacılar, istikametleri kaybettirildikten sonra beyinlerinin iç pusulasında farelerin taraflarını yine bulmasını sağlayan “çevre edinci” ismi verilen bir olgunun olduğunu tespit etti.
Harvard Üniversitesi’nden araştırmacı Zaki Ajabi, “Sanki baş karıştırıcı durumlarda beynin iç pusulasının süratli bir halde tekrar istikametini bulmasını sağlayan bir ‘sıfırlama düğmesi’ varmış gibiydi” dedi.
Ajabi, “Bu bulgular, sanal gerçeklik sistemlerinin taraf bulma hissimizi nasıl kolaylıkla denetim altına alabileceğini açıklayabilir” tabirini kullandı.
ALZHEIMER İÇİN ÖNEMLİ
Araştırmanın muharrirleri, çalışmada kullanılan farelere doğal olmayan imgeler gösterilmesine karşın sanal gerçeklik teknolojisinin süratle benimsendiğini göz önüne alarak bu senaryoların insanlara da uygulanabilir olduğunu ileri sürdü.
Austin’deki Texas Üniversitesi’nden araştırmanın ortak müellifi Xue-Xin Wei, “Araştırma, deneysel ve sayısal yaklaşımların davranışı yönlendiren beyin aktivitelerini nasıl daha düzgün anlayabileceğimizi gösteriyor” açıklamasını yaptı.
McGill Üniversitesi Psikiyatri Kısmı Öğretim Üyesi Mark Brandon da “Bulgular Alzheimer hastalığı için de kıymetli bilgiler barındırıyor zira Alzheimer’ın birinci belirtilerinden biri, insanların tanıdık ortamlarda bile taraflarını şaşırmaları ve kaybolmalarıdır” görüşünü paylaştı.
Araştırmanın ayrıntıları Nature mecmuasında yayımlandı. (AA)