Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak’ı bugün Cumhurbaşkanlığı’nda ağırladı. Görüşmenin akabinde iki başkan ortak basın toplantısı düzenledi. Erdoğan, şunları söyledi:
*Macaristan hükümetiyle dost Macar halkına dayanak ve yardımları için teşekkür ediyorum. Macaristan’ın uzattığı yardım eli esaslı dostluk bağlarımızın somut bir tezahürü oldu. Macar arama kurtarma takımları zelzelenin çabucak akabinde ülkemize intikal etti. 35 vatandaşımızı enkazdan yaralı olarak kurtardılar.
*Macar dostlarımız 1999 Gölcük sarsıntısında de yardımımıza koştu. O zelzelede 3 yaşındaki kız çocuğumuzu 82 saat sonra enkazdan kurtaran arama kurtarma köpeği Manç, Macaristan’ın zelzele yardımlarının simgesi olmuştu.
*Manç’ın sahibi sayın Leoçki, Kahramanmaraş sarsıntılarında de takımıyla arama kurtarma çalışmalarımıza katkı sağladı. Bu güçlü gayretimizde bizlere omuz veren Macar dostlarımıza bir sefer daha şükranlarımı bildiriyorum.
*Ticari, askeri, ekonomik, kültürel ilgilerimizi kıymetlendirme fırsatı bulduk. Zelzelenin görüntü imajlarını birlikte izleme imkanımız oldu. Geliştirilmiş Stratejik İştirak temelinde ortak irademizi teyit ettik.
*6. toplantıyı aralık ayında Budapeşte’te gerçekleştireceğiz. Türkiye-Macaristan Dostluk Anlaşması’nın 100. yıldönümünü idrak edeceğiz.
“HAZIR OLDUĞUMUZU SÖZ ETTİM”
*Ekonomik ve ticari münasebetlerimiz giderek güçleniyor. Ticaret hacmimiz geçtiğimiz sene 3,5 milyar dolara ulaştı. 6 milyar dolarlık müşterek amacımızı yakalamak emeliyle atılacak adımları değerlendirdik.
*Sayın Cumhurbaşkanı ile ayrıyeten yeni, bölgesel, global problemler hakkında fikir teatisinde bulunduk. Rusya-Ukrayna Savaşı elbet gündemimizdeki yerini aldı. Diyaloğun tesis edilmesi için büyük gayret sarf ediyoruz.
*Şu an prestijiyle TANAP’tan Macaristan’a doğalgaz verilmesi konusunda Azerbaycan’la birlikte her türlü dayanağı vermeye hazır olduğumuzu gerek sayın Orban’a gerekse Cumhurbaşkanımıza söz ettim.
“İYİ DOST GÜÇ VAKİTTE AŞİKÂR OLUR”
Erdoğan’ın akabinde konuşan Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak ise şöyle konuştu:
*Bu davet için çok teşekkür ediyorum. Sayın Cumhurbaşkanı ile birinci kere Cumhurbaşkanı olarak konuşuyorum. Daha evvel görüşmüştük lakin Cumhurbaşkanı değildim o vakit. Bugün derinden sarsıcı sarsıntıyla ilgili sinema izledik.
*Depremin müthişliğini gördük. Kalbimiz sarsılmış olarak izledik. Biz Macarlar olarak Türk dostların yanında olduğunu vurgulamak istiyoruz. Biz ‘İyi dost güç vakitte aşikâr olur’ deriz. Kolay vakitlerde zati birlikteyiz. Sorun olduğunda her vakit yanlarındayız.
“50 BİN AİLEYE TAZİYELERİMİZİ SÖZ ETMEK İSTİYORUZ”
*Macarları Türkiye’deki vahim sarsıntı derinden sarstı. Macar insanlarının hem başsağlığı dileklerini tabir etmek istiyorum. Sahiden çok acı ve bundan sonra da Türkiye’ye, Türk beşerlerine yardımcı olmak için elimizden geleni yapacağız.
*Macaristan’dan büyük bir alan sarsıntıdan etkilenmiş durumda. 50 bin aileye taziyelerimizi söz etmek istiyoruz. Buraya gelen Macar gruplarıyla gurur duyuyoruz. Umut isimli köpeğimiz de burada. Takımlarımızla şahsen yer aldılar, birçok insanın hayatını kurtarabildiler.
“UKRAYNA’DAN GELEN MÜLTECİLERE YARDIMCI OLUYORUZ”
*Zor bir ekonomik periyottan geçiyoruz. Ukrayna’dan gelen mültecilere yardımcı oluyoruz. Macar insanları çabalarını, kaynakları ölçüsünde dayanak sağlama uğraşlarını göstermektedir. Osmaniye’de kültür merkezinin yenilenmesini üstlendik.
*Sayın Cumhurbaşkanı ve Türk insanları da Macar insanlarının acınızı paylaştığınızı görmüşsünüzdür. Yakınlarını kaybedenlere başsağlığı diliyoruz. Sahiden güç durumdalar. Bu bölgelerin bir an önce inşa edilmesini diliyoruz.
“SAVAŞIN ARTMASINI İSTEMİYORUZ”
*Komşu ülkeyiz Ukrayna’yla, direkt etkileniyoruz bu savaştan. Macar topluluğu azınlığı Ukrayna’da yaşamakta. Putin’in saldırganlığını kınıyoruz. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunuyoruz.
*Bir an önce ateşkes yapılması, barış görüşmelerinin başlamasını istiyoruz. Sayın Cumhurbaşkanının aracılık çalışmalarını ve uğraşlarını takdir ediyoruz. Tarafların bir an önce masaya oturmalarını istek ediyoruz. Hem Macaristan hem Türkiye olarak savaşın daha da artmasını istemiyoruz.
“MACARİSTAN KARARLI OLARAK NATO’DA GENİŞLEMEDEN YANADIR”
*Yasa dışı göç Macaristan ve Avrupa için tehdit oluşturmakta. Türkiye’nin bu husustaki rolünü takdirle karşılıyoruz. Anahtar pozisyonda. Bu göçün durdurulması konusunda yaptıklarınız için teşekkür ederiz.
*Macaristan kararlı olarak NATO’da genişlemeden yanadır. Kararlı bir biçimde genişlemeyi destekliyoruz. Bu hususta Finlandiya’nın iştirakini onayladım. Gündemde İsveç’in iştiraki kelam hususudur.
*Macaristan Parlamentosu’nda görüşmeler devam etmektedir. Türkiye, Macaristan’a güç güvenliği konusunda yardımcı olmaktadır. Vazgeçilmez bir Türk akımına gereksinimimiz vardır. Biz deniz ilişkisi olmayan bir ülkeyiz.
*Enerji açısından değerli bağımlılığımız kelam konusu. Stratejik ortaklarımıza ve Türkiye’ye bu hususta güveniyoruz.
“AİLENİN GÜÇLENDİRİLMESİ GELECEĞİMİZİN TEMİNATIDIR”
*Demografik zorluklar Macaristan ve Türkiye’de mevcuttur. Ailelerin çocuk üstlenme konusuna dayanak olmak gerekmektedir. Biz Macaristan’da elimizden gelen dayanağı veriyoruz. Türkiye’de de desteklenmektedir.
*Ailenin güçlendirilmesi geleceğimizin teminatıdır. Bu ziyaret gerçekleştiği için çok teşekkür ederim. Daveti sarsıntıdan evvel almıştım. Çok teşekkür ediyorum.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
“SAVAŞMAYACAĞIZ DİYORUM”
*Barış elbet ki ülkelerin geleceğine yönelik en değerli dinamizm kaynağı. Savaş en büyük tehlike. Son seçimlerde Macaristan’da sayın Orban’ın sloganlarından bir tanesi ‘Biz savaşmayacağız’ olmuştu.
*Ben de bu seçimlerde aileyi savunuyorum, savaşmayacağız diyorum. Üç; göçle ilgili çabadaki hassasiyetimizi ortaya koyuyoruz. 5 milyon Türkiye’de, malum, göçmen var. Bütün bunlara karşın hassasiyetimizi koruyoruz.
“BAZI HASSASİYETLER DİKKATE ALINMIYOR”
*Ukrayna ve Rusya ortasında istek edilmeyen savaşta her iki tarafla münasebetlerimizi hassasiyetle sürdürdük, hala sürdürüyoruz. Gerek Zelenskiy ve gerek Putin’le daima görüşmelerimi sürdürdük. Malum Tahıl Koridoru konusunda verdiğimiz uğraşta kimi hassasiyetler dikkate alınmıyor.
*Örneğin Karadeniz Tahıl Koridoru’ndan gelen tahılların yüzde 44’ü Avrupa’ya gidiyor. Bu tabi sayın Putin’i rahatsız ediyor. Sayın Putin’in dileği az gelişmiş ülkelere, Afrika ülkelerine biz bunu gönderelim, ki yüzde 14 oralara gidiyor, yüzde 14 de bize geliyor.
*Ve bilabedel, fiyatsız. Benim de sayın Putin’e ‘Sizin teklifinize motamot katılıyorum. Biz de tahılı una çevirmek suretiyle gönderelim’ dedim.
*Bu mutabakatımız devam ediyor. İstiyor ki, Ukrayna-Rusya ortasında masayı getirelim, savaşı sona erdirelim. İstanbul Mukavelesi (Tahıl Anlaşması) vardı, tekrar açalım istiyoruz, İstanbul Sözleşmesi’yle bu süreci devam ettirelim istiyoruz.
“SAVAŞ ŞİDDETLENMESİN”
Macaristan Cumhurbaşkanı Novak da şunları söyledi:
*Barış olmalı, son amacımız barış olsun. Buna ulaşmak için ben nokta nokta toparladım. İstek, kararlılık olmalı, her iki taraf kararlı olmalı ki barış olsun.
*Ondan sonra bu savaşın şiddetlenmesini önlememiz lazım. Artık savaşmayan ülkelere yayılmasın genişlemesin isteniyor. Elimizden gelen her şeyi yapmamız lazım ki, savaş şiddetlenmesin.
“DİPLOMATİK YOLLARLA İKİ TARAFIN MASAYA OTURMASI VE MUTABAKATI LAZIM”
*Ortamdaki gerginliği azaltmak lazım. Diplomatik yollarla iki tarafın masaya oturması ve muahedesi lazım. Adaletli bir barış planı olmadan muhakkak barışa ulaşamayacağız. Evet Macaristan Türk Devletleri Teşkilatı’na gözlemci olarak katılıyor.
*Seve seve bir ofis açtık Budapeşte’de bir temsilcilik var artık. Dış siyaset olarak gayemiz genişletelim, ilgilerimizi canlı tutalım. Bu nedenle olağanüstü ehemmiyet taşıyor. (ANKA)