Oruç tutarken beslenme ve birtakım ömür alışkanlıklarına dikkat etmemek yalnızca sindirim şikayetlerine yol açmıyor. Kalbi de etkileyip, önemli sıkıntılara neden olabiliyor. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Doğaç Okşen, bilhassa kalp hastalarının iftarda yaptığı yanılgıları, bu yüzden onları bekleyen tehlikeleri ve tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Doğaç Okşen
Nelere dikkat edilmeli?
Uzun süren açlık ve susuzluk sonrası birinci olarak kaybedilen sıvı yerine konulmalıdır. Bunun için sofrada evvel su ve sonrasında çorba üzere sulu besinler tercih edilmelidir. İftar ile sahur ortasında da ortalama 2 litre su tüketilmelidir. Mümkünse hafif yemek sonrası biraz beklenmelidir. Böylelikle tokluk hissine daha erken kavuşularak fazla kalori alımının önüne geçilebilir. İftar açıldıktan sonra namaz kılınacak ise bir bardak su biraz çorba yahut kahvaltılık sonrası kılınması, ani efor ile kalbe binen yükün önüne geçecektir. İftarda ağır ve fazla yemek ani kan şekeri ve kan basıncı artışına yol açabilir. Yemek sonrası kana salınan kimi hormonlar kanın pıhtılaşmasını kolaylaştırır. Bedendeki kanın çoğunluğunun bağırsaklara yönelmesi ile kalbe gelen kan ölçüsü azalabilir ve artan sindirim iş yükü kalbin muhtaçlığı olan kan ölçüsünde artışa neden olarak göğüs ağrısı, nefes darlığı üzere şikayetleri tetikleyebilir. Özetle ramazanda uzun süren açlık sonrası iftarda ağır ve fazla yemek, iftarda ya da çabucak sonrasında üst üste sigara içmek, idman yapmak kalp krizine davetiye çıkarabilir. Üstelik bu riskler sağlıklı şahıslar için de geçerlidir. Şayet sigara kullanıyorsanız iftardan en az 20 dakika sonra için. Ayrıyeten iftardan 1-1,5 saat sonra idman ya da yürüyüş yapın.
Her hasta farklı değerlendirilmeli
Ramazan’da kalp-damar hastalıklarına sahip ve kalp-damar sistemi hastalıkları sebebiyle ilaç kullanan hastaların oruç tutup tutamayacaklarını genelleme yaparak ele almaktan çok, hasta ve hastalık bazlı kıymetlendirmek daha doğrudur. Öncelikle oruç tutarak aralıklı beslenmenin, kilo verme, kan şekeri ve kan basıncını düzenleme üzerine olumlu tesirleri bilimsel araştırmalarla gösterilmiştir. Bununla birlikte, uzun süren açlık ve susuzluk periyodundan sonra süratli ve fazla ölçüde beslenme, uzun vadeli susuz kalma kimi sıhhat sorunlarını de beraberinde getirebilir. Bilhassa yaz aylarında, gündüz müddetlerinin uzun olduğu sıcak ve kuru aylarda, sıvı ve tuz kaybına bağlı kan akışkanlığı değişebilir, kan basıncı düşebilir bayılma ve kalp damarlarının gereğince beslenememesi üzere önemli sonuçlara yol açabilir.
Kimler oruç tutmamalı?
Kalp yetersizliği hastaları çoklukla çoklu ilaç kullanan bireylerdir. Bu şahısların tedavisinde idrar söktürücü ilaçlar kıymetli rol oynamaktadır. İleri kalp yetersizliğine sahip bireyler, nefes darlığı yakınması olanlar mutlaka oruç tutmamalıdır. Kalp yetersizliği semptomları denetim altında olan bireyler, dehidratasyon riski olan bilhassa sıcak, kuru yaz havaları haricinde oruç tutabilirler. Etkin devam eden göğüs ağrısı, nefes darlığı çarpıntı üzere yakınmaları olan bireyler şikâyetleri geçmeden oruç tutmamalıdır. Ana kural, kişinin devam eden yakınması varsa oruç tutmamasıdır. Bilimsel çalışmalar incelendiğinde kalp krizi sonrası birinci 6 ay oruç tutulması önerilmez. Daha sonraki periyotta ise kalp yetersizliği bulgularına nazaran tabip ile görüşülerek karar verilmelidir. Damar tıkanıklığı, stent ve/veya cerrahi tedavi sonrasında kişinin kan sulandırıcı ilaçları hayati değer arz etmektedir. Kişinin beslenme alışkanlığı katiyen bu küme ilaçların alımını aksatmamalıdır. Bilhassa sıvı alımındaki azalma ile birlikte kan vizkozitesinde artış olabileceği bunun da pıhtılaşmaya yol açabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Mutlaka doktora danışılmalı
Ramazan ayında oruç tutmanın bireylerde hem fiziki hem de ruhsal olumlu tesirleri olmaktadır. Şayet kardiyovasküler hastalıklara sahipseniz, ilaç kullanımının ramazan ayına nazaran düzenlemesi için takipli olduğunuz doktorunuza denetime gitmelisiniz.
Yiyip yatmayın sahura kalkın
Açlık ve susuzluk müddetini kısaltmak için kesinlikle sahur yapılmalıdır. Bu öğünde bilhassa sıvı içerikli gün içerisinde susuzluğu azaltabilecek hafif besinler tüketilmelidir. Yağlı, kızartma, baharatlı ve tuzlu yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Salatalık içerisinde bol ölçüde su içeren gündüz dehidratasyonu azaltabilecek bir besindir. Sahur sofrasında tüketilmesinde yarar vardır. Sahurda kesinlikle bol sıvı içilmelidir
İlaçların dozları tekrar denetimden geçirilmeli
Kalp damar hastalarının uzun tesirli ilaçlar kullanır lakin kimi bireylerin tedavisinde tesir müddeti daha kısa kesimli dozlar tercih edilebilir. Ramazan’da açlık mühleti uzun olduğunda hastaların sahurda aldığı ilaç gün ortasında tesirini yitirebilir. Bu üzere durumlarda mümkünse uzatılmış salınımlı, uzun tesirli yahut yavaşlatılmış salınımlı ilaçlar tercih edilebilir. Diüretik kullananlar doz azaltımına gidilebilir. Kapak hastalığı, kapak ameliyatı ve ritim bozukluğu sebebiyle varfarin kullanan hastalar INR pahalarını daha yakın takip etmelidir. İlaç etkileşimlerine de dikkat edilmelidir. Birbiriyle etkileşebilecek ilaçların tek öğünde kullanımından kaçınılmalıdır.