Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2022 periyodu sonuçları açıklandı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, martta 50,9’a yükselerek imalat bölümünün faaliyet şartlarında bir evvelki aya nazaran ölçülü bir güzelleşmeye işaret etti. Söz konusu endekste 50’nin üzeri büyümeye, 50’nin altı ise daralmaya işaret ediyor.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna nazaran martta anket kapsamında takip edilen 10 dalın beşinde üretim şubattaki yavaşlamanın akabinde yine büyümeye geçti. Bu kesimler dokuma, ağaç ve kağıt eserleri, makine ve metal eserler, elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtlarından oluştu. En güçlü artış ise son üç aydır birinci sefer büyüme kaydeden dokumacılıkta yaşandı. En besbelli azalma ise besin eserleri bölümünde gerçekleşti.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, şubat ayında 50,1 olan manşet PMI martta 50,9’a yükselerek imalat kesiminin faaliyet şartlarında bir evvelki aya nazaran ölçülü bir güzelleşmeye işaret etti. Faaliyet şartlarındaki güçlenme, Aralık 2021’den beri en yüksek oranda gerçekleşti.
SİPARİŞLER ARTTI
Mart ayında üretim ve yeni siparişlerin yine büyümeye geçmesi dalın genel durumundaki güzelleşmede belirleyici oldu. İmalat sanayi üretimi son 16 ayda birinci sefer artış kaydetti. Birtakım anket iştirakçileri şubat zelzelesi nedeniyle aksaklıklarla müsabakaya devam ederken öbürleri üretime yine başladıklarını bildirdi. Öte yandan, etkilenen bölgelerdeki yine inşa çalışmaları kimi firmalarda üretimin artmasını sağladı.
Yeni siparişler mart ayında güçlü bir toparlanma ile son bir buçuk yıllık devirde birinci kere büyümeye geçti. Benzeri bir gelişme, son bir yıldır birinci kere artış gösteren yeni ihracat siparişlerinde de gözlendi.
İSTİHDAMDA DÜŞÜŞ
Üretim ihtiyaçlarındaki artışa karşın, hem sarsıntının hem de yeni devreye giren erken emeklilik yasasının tesiriyle, istihdam son beş ayda birinci kere düşüş kaydetti. İmalatçılar, yeni sipariş akışını yönetme ve birikmiş işler üzerinde çalışma hünerini sürdürdü. Lakin birikmiş işlerdeki düşüşün son 13 ayın en düşük oranında gerçekleşmesi, dalda kapasite baskılarının ortaya çıkmaya başladığı tarafında sinyal verdi.
Martta ham husus maliyetleri, fiyatlardaki yükseliş ve kur gelişmelerine bağlı olarak hem girdi maliyetleri hem de kesin eser fiyatları keskin bir halde artmaya devam etti. Lakin her ikisinde de enflasyon oranları şubat ayına nazaran düşük gerçekleşti.
Aynı periyotta tedarik zinciri aksamalarında da hafifleme belirtileri gözlendi. Teslimat mühletleri üst üste üçüncü ay artış kaydetti, lakin zelzele kaynaklı gecikmelerin azalmasına bağlı olarak tedarikçi performansındaki bozulma çok daha ölçülü seyretti.
DEPREM TESİRİ SÜRÜYOR
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Depremin şubat ayında gözlenen besbelli tesirlerinin akabinde martta Türk imalat sanayi üretiminin tekrar büyümeye geçmesi memnuniyet verici bir gelişme oldu. Zelzele firmalar üzerinde hala tesirli olsa da yine inşa çalışmalarının başlaması genel olarak büyümeye geçişi destekledi. Yeni siparişlerin de toparlanmasıyla birlikte firmaların yaklaşık bir yıldır karşı karşıya olduğu görece zayıf şartların sona erdiğini umuyoruz”
10 DALDAN BEŞİ TEKRAR BÜYÜMEYE GEÇTİ
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mart ayı raporuna nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 dalın altısı üretimini artırırken, beş dal de şubattaki yavaşlamanın akabinde tekrar büyümeye geçti. Bu beş bölüm, dokumacılık, ağaç ve kağıt eserleri, makine ve metal eserler, elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtları dalları oldu.
En güçlü artış̧ ise son üç aydır birinci kere büyüme kaydeden dokumacılık bölümünde yaşandı. Öte yandan, üretimin yavaşlamaya devam ettiği kesimlerde dahi düşüşler bir evvelki anket devrine nazaran sürat kesti. En bariz azalma besin eserleri kesiminde gerçekleşti.
TALEPTEKİ GELİŞMELER OLUMLU DEĞİL
Mart ayında 10 daldan yalnızca dördünde yeni siparişlerin artması, talepteki gelişmelerin üretimdeki kadar müspet olmadığına işaret etti. Yeni siparişlerde en süratli güzelleşme kara ve deniz taşıtları kesiminde gerçekleşti. Ağustos 2021’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşen bu yükseliş birebir vakitte üretim, istihdam, satın alma faaliyetleri ve stoklarda da artışa yol açtı.
Yeni siparişlerdeki en keskin yavaşlama ise son dört ayda birinci kere düşüş yaşanan kimyasal, plastik ve kauçuk eserler kesiminde kaydedildi.
Kara ve deniz taşıtları bölümünde talepteki güzelleşmenin sağladığı fiyatlama gücünün tesiriyle kesin eserlerde son yedi ayın en sert fiyat artışı gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları dışında kesin eser fiyatları enflasyonunun hızlandığı tek dal giysi ve deri eserleri oldu.
Martta bölümlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri enflasyonu yavaşladı. Girdi fiyatlarındaki en bariz artış makine ve metal eserlerinde yaşanırken en ölçülü artış ise kimyasal, plastik ve kauçuk bölümünde kaydedildi. Tedarik zincirlerinin düzgünleşme işaretleri gösterdiği geçen ay ana metal ve dokuma bölümlerinin teslimat müddetleri kısalırken öbür birçok bölümde de gecikmeler şubata nazaran daha hafif seyretti.