HABER / NAZAN DOĞANER HALICI
Günümüzde akılı telefon ve internet bağımlılığının önemli boyutlarda olduğunu belirten Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan “Kişi internetsiz ve telefonsuz ortamda krize giriyorsa sorun başlamıştır” dedi ve şunları anlattı.
Nomofobi, İngilizce “no mobile phobia” kelimelerinden türetilen bir sözcük… Telefonsuz kalma korkusu olarak tanımlanıyor. Netlessfobi ise internetsiz kalma korkusu anlamına geliyor. Nomofobi ile netlessfobi ülkemizde de günden güne artıyor ve bağımlı olan bireylerde cep telefonundan ve internetten uzaklaşmak endişe ve paniğe yol açıyor.
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Teknolojinin beyindeki ödül-ceza sistemini boğmasıyla bağımlılık ortaya çıkıyor. Buna ‘ödül yetmezliği sendromu’ deniyor. Beyindeki ödül-ceza sistemi haz duygusuyla ilgili. Haz duygusunun temel maddesi de dopamin… İnternet de aynı bu husus gibi ödül yetmezliği yapıyor. Bir kişi internet olmayan ortamda krize giriyorsa, kendini kötü hissediyorsa, bağımlılık başlamış demektir. Kişi olağandan daha fazla internet kullanıp günlük işlerini aksatıyorsa bu; birebir unsur kullanımı üzere bağımlılık işaretidir. Örneğin kişi telefonunu meskende unutmuşsa atlayıp 90 km gidip telefonunu alıyor ya da araç kullanırken ileti atmaya çalışıyor, internete ve toplumsal mecralara bakıyorsa bunlar tehlike habercisidir.
NELERE YOL AÇAR?
Bağımlı olmuş bireylerin başta yakın çevresi ve aile bireyleriyle bağlantısı ve ilişkileri bozulur. Kişinin akademik başarısı düşer, profesyonel hayatta sorunlar yaşamaya başlar. İş hayatında başarısızlıklar baş göstermeye başlar. İngiltere’de Manchester Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya nazaran 16- 25 yaş ortasındaki gençler dijital bağımlılık nedeniyle toplumsal izolasyon yaşıyor ve yalnızlık problemiyle karşı karşıyalar. Bu gençler sıcak yemek yemiyor, kişisel bakımlarına ihtimam göstermiyor. Dişlerini fırçalamıyor. Sonuç olarak dijital bağımlılık, bireyin ömür kalitesini düşürüyor ve alakalarını zedeliyor.
TEDAVİSİ VAR MI?
Nomofobi ve netlessfobi, zihinde aşırı uğraş oluşturmaktadır. Bu bağımlılık türlerinde tedavi iki evrede gerçekleştirilmektedir. Beynin kimyası bozulduğu için 2-3 haftalık bir ilaç tedavisi uygulanır. Yani kişi hastaneye yatırılır. İlaçla beraber birey akıllı cihazlardan ve internetten yoksun bırakılır. Sonrasında ise bireysel ve küme terapileri ile tehlikeli ve zararlı kullanım algısı oluşturulur.
İŞTE BAŞA ÇIKMA YOLLARI…
Öncelikle televizyon, bilgisayar, akıllı telefonlar üzere taşınabilir cihazların “mutluluk verici” olmadığını bilmemiz gerekiyor. Bu mevzuda en önemli tavsiye yalnızca şu; anı değil 5-10 sene sonraki mutluluğun düşünülmesidir. Ailemize ve sevdiklerimize daha çok zaman ayırmalı, birlikte zaman geçirmeye gayret etmeliyiz. Bilhassa aile için sofra önemlidir. Yemek saatlerini sadece bir ortaya gelmek için bir fırsat olarak değerlendirmek, ortak kararlar almak için aile bireylerinin buluşması ve irtibat kurması kıymetlidir.