Kanser, sinsi bir hastalık olsa da cinslerine nazaran farklı belirtilere yol açabiliyor. Lakin bu belirtiler öbür hastalıklarla karıştırıldığı için kimi vakit önemsenmiyor.
Oysa birtakım şikayetlerde kesinlikle doktora başvurulması gerektiğini belirten Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Serdar Turhal, 1-7 Nisan Kanser Haftası kapsamında hastalıktan kuşku edilmesi gereken 13 belirtiyi şöyle sıraladı…
Prof. Dr. Serdar Turhal
Hangi işaretleri ciddiye almalıyız?
Mutlaka uzman bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi gereken kanser habercisi belirtiler şunlardır;
1 – Yorgunluk: En sık görülen kanser belirtilerinden biridir. Lakin her yorgunluk kanser manasına gelmemektedir. Kansere bağlı yorgunluğu ayıracak kıymetli faktörlerden biri, bu yorgunluğun dinlenmekle geçmemesi ve kişinin geçmişte yaşadığı yorgunluk tecrübelerine nazaran ağır derecede olmasıdır.
2 – Kilo kaybı: Değişik faktörlerle herkesin kilosunda değişiklikler olabilir. Lakin kansere bağlı kilo kaybı ekseriyetle bedenin toplam tartısının yüzde 10’undan fazla ve iştah kaybının eşlik ettiği bir kilo kaybıdır. Bu türlü bir durum var ise bunu kanserle ilişkilendirmek ve buna yönelik tetkiklere başlamak yanlışsız olur.
3- İştah kaybı: Hastalar kendilerini aç hissetmezler. Buna eşlik edecek külfetlerin ortasında yutkunma zahmeti, karın ağrısı, bulantı ve kusma da kanser kuşkusunu artıran öbür faktörlerdir.
4 -Şişlik yahut kitle: Bedenin rastgele bir yerinde daha evvel elimize gelmeyen bir şişlik ya da kitlenin varlığı kanser açısından dikkat edilmesi gereken ve bu türlü bir kitlenin sebat etmesi halinde hekim denetimine daha erken gitmemizi gerektiren bir bulgudur. Bu kitlenin bilhassa göğüste olması, ciltte kalınlaşma olması da kuşkularımızı artıracak faktörlerdendir.
5 – Ağrı: Sebepsiz yere bedenin bir yerinde oluşan ağrı ve bu ağrının yapılan rahatlatıcı ilaç ve müdahalelere karşın geçmemesi, sebat etmesi ve artması kanseri düşündüren bulgular ortasında yer alır.
6 – Ciltteki değişiklikler: Kolaylıkla kanayan bir şişlik ya da daha evvel var olan bir benin büyümesi, form ve renk değiştirmesi, ciltte güzelleşmeyen bir yara olması ya da cildin renginin sarıya dönmesi de kanser tarafından kuşku uyandıracak bulgulardır. Rastgele bir sebep olmadan bedenin rastgele bir yerinde kanama ve morarma olması kanser hastalığı tarafından kuşku uyandırmalıdır.
7 – Geçmeyen öksürük ve ses kısıklığı: Kanser açısından değerli bir bulgu olarak düşünülmelidir. Uzun süren ve geçmeyen öksürük durumunda kesinlikle doktora başvurulmalıdır. Bilhassa bu şikayeti sigaraya bağlayan tiryakiler daha dikkatli olmalı.
8 – Dışkılamada değişiklik: Kişinin dışkılama alışkanlıklarında yakın vakitte değişiklik olması kıymetli. Bu hem kabızlık hem ishal halinde olabilir. Dışkıda kan da dikkate alınmalıdır. Dışkının her vakit göründüğünden daha farklı renk ve hale girmesi de dikkat edilmesi gereken bir bulgu olabilir.
9 – İdrarla ilgili şikayetler: Örneğin idrar yaparken ağrı olması, kan görülmesi ya da her zamankinden daha sık idrara gitme gereksinimi olması kanser hastalığı açısından kuşku uyandıran bulgulardır.
10 – Ateş ve ter: 38 dereceyi aşan ve rastgele bir enfeksiyonla ilişkilendirilmeyen ateş ve geceleri çarşafın değiştirilmesini gerektirecek derece ter, kanser açısından değerli bir bulgu olabilir.
11 – Geçmeyen baş ağrıları: Bilhassa eşlik eden görme ve işitme sorunları de varsa kanser açısından dikkat edilmesi gereken kıymetli işaretlerdir.
12 – Ağız yaraları: Ağızda kanama, duyu kaybı yeniden kanser açısından dikkat edilmesi gereken bulgulardır.
13 – Yutma bozukluğu: Bu durum yemek borusu ya da mide girişindeki kapakçık probleminden, reflü, felç, Parkinson, Alzheimer üzere nörolojik hastalıklardan kaynaklanabileceği üzere yemek borusu kanseri işareti de olabilir.
Erkek ve bayanlarda en sık görülen türleri
Erkeklerde akciğer kanseri, tüm kanserlerin dörtte biri oranındadır. Prostat kanseri yüzde 15, kalın bağırsak kanseri yüzde 9, idrar kesesi kanseri yüzde 8 ve mide kanseri yüzde 6 oranında olarak öne çıkmaktadır. Başka kanserler de tüm kanserlerin üçte birini oluşturur. Bayanlarda ise, tüm kanserlerin yaklaşık dörtte biri göğüs kanseri, yüzde 10’u tiroit kanseri, yüzde 9’u kalın bağırsak, yüzde 7’si akciğer, yüzde 6’sı da rahim kanseri olarak görülmektedir. Başka tüm kanserler ise yüzde 43 oranını oluşturur. Dünyada en sık görülen kanserler, bayan ve erkekler toplam olarak düşünüldüğünde göğüs kanseri, prostat kanseri, akciğer ve kalın bağırsak, tiroit, mide, idrar kesesi, rahim, pankreas ve kan kanseri olarak sıralanmaktadır.
Neden bu kadar yaygın?
Kanser için en büyük risk faktörü yaştır. Toplumların yaşlanmasıyla başka hastalıklardan olan vefatlar azaldıkça kanser hastalığı daha sık görülmektedir. Kimyasallara maruz kalma, birtakım virüsler, alkol, sigara, makûs beslenme alışkanlıkları ve hava kirliliği de kanseri tetikleyen nedenler ortasında yer alır. Bunun dışında değiştirilebilir faktörler olan sigara, güneş ışınları, çok kilo kanser riskini artıran faktörlerdir. Her ne kadar sigara kullanımında gelişmiş ülkelerde bir azalma varsa da bu ülkelerde kilolu olma oranının artması kanserlerin artışının ana sebeplerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlara ek olarak, rahim kanserinin artışında rahim ağzındaki virüs enfeksiyonlarının artışı sayılabilir.