Uluslararası Finans Enstitüsü Baş Ekonomisti Robin Brooks, Türkiye’nin dünyada terkedilen kredi kaynaklı büyümede gelişmekte olan ülkeler içinde başkan olduğunu belirterek, “Kamu bankaları bu yıl daha fazla likidite sağlamak için liradaki oynaklığı artırma kıymetine ülkeyi yeni bir maceraya sürüklüyor” argümanında bulundu.
Robin Brooks
Twitter hesabından sık sık mevzuyla ilgili paylaşımlarda bulunan Brooks, 2017 yılında hükümetin kurduğu Kredi Garanti Fonu’yla geçen yaz yaşanan kredi krizine yer hazırladığını öne sürerek, “Türkiye’nin kredi bağımlı büyümesini ulusal gelirde ani yükseliş ve düşüşlere yol açtığı için eleştiriyoruz. Türkiye bu modeli bir an evvel terketmeli” tabirine yer verdi. Krediye bağımlı büyümenin Rusya, Endonezya, Kolombiya ve Brezilya üzere ülkelerde de görüldüğünü lakin Türkiye’deki kadar olmadığını vurgulayan Brooks, “2009 yılında Çin’deki kredi patlamasının ölçeği daha büyük olduğu için global aktiviteyi destekledi fakat birebir vakitte dünyayı içinde bulunduğumuz ‘genişleme ve daralma döngüsü’ne soktu” kelamlarına yer verdi. Global piyasaların Türkiye’deki kredi büyümesini fonlayabilecek durumda olmadığına dikkat çeken Brooks, mart sonunda Türkiye’deki finansal piyasalarda ikinci bir ani duruş yaşandığını, iktisattaki küçülmenin ikinci çeyrekte de devam edeceğini söz etti.
Kamu bankaları kredilerle yeni batık krediler yaratıyor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran, kamu bankalarının kredi hacmi 28 Aralık-12 Nisan devrinde tam 98.8 milyar TL arttı. 28 Aralık-12 Nisan devrinde bankaların TL üzerinden açtığı kredilerdeki artış, kamu bankalarında 63.3 milyar TL olurken, yerli özel bankalarda 3.1 milyar TL oldu. Yabancı bankalarda ise 4 milyar TL azaldı. Kamu bankalarında 3 aylık periyotta kur tesirinden arındırılmış kredi büyüme suratı 12 Nisan haftasında yıllık yüzde 44.6 oldu. Hükümetin “Kredi hacmini artırın” baskısına karşın yerli ve yabancı özel bankalarda kredi hacmi artışı ise 40 milyar TL’de kaldı. Son 3 aylık kur tesirinden arındırılmış kredi büyüme suratı da yıllık yüzde 3. Merkez Bankası’nın anketi, yeni kredilerin büyük kısmının borçların yine yapılandırılması için kullanıldığını gösteriyor. ABD Merkez Bankası eski ekonomisti Erkin Şahinöz de sık sık kamu bankalarının yeni yatırım ya da tüketim için değil eski batıkları kurtarmak için kredi verdiğine, yeni batık krediler yaratıldığına dikkat çekiyor.