Prof. Dr. Naci Görür, Meclis Araştırma Komisyonu’na sunum yaptı
Bilim Akademisi Üyesi, Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların araştırılması için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu’na görüşlerini paylaştı. Prof. Dr. Görür, “Eğer İstanbul’da beklenen sarsıntı olursa; İstanbul’daki iş dünyasının zelzeleye olan bu hazırlıksızlığı nedeniyle Marmara’daki iktisat çarkları durur. Marmara’daki iktisadın çarklarının durması demek; Türkiye’nin ekonomik manada diz üstü çökmesi demek” dedi.
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin araştırılması için kurulan Meclis Araştırma Kurulu, AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Veysel Eroğlu başkanlığında toplandı.
Komisyona, Bilim Akademisi Üyesi, Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür de çevrim içi olarak sunum yaptı. Prof. Dr. Görür, zelzelenin Türkiye’nin bir gerçeği olduğunu ve bugünkü sarsıntıların düzeneğinin 13 milyon sene evvel oluştuğunu aktardı.
Depremin engellenemez bir afet olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Görür, zelzeleye dirençli yerleşim alanlarının oluşturulması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Görür, komitenin da bu husus üzerinde durması gerektiğini, bunun bir numaralı husus olduğunu belirtti.
‘BU BÖLGE FAAL FAY SINIRLARIYLA KAPLI’
Prof. Dr. Görür ayrıyeten Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen vilayetlerdeki yine yapılanma faaliyetlerine yönelik ihtarlarda bulundu. Sarsıntıda hasar gören vilayetlerde, öteki vilayetlerden farklı bir yapılaşmaya gidilmesi gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Antakya’dan Diyarbakır’a kadar olan jenerasyon içerisinde yanlışsız dürüst yerleşime uygun alan bulamazsınız. Yerleşime uygunluk fikrinden vazgeçmek lazım. Zira bu bölgenin tümü faal fay çizgileriyle kaplı. Bu bölgeyi öbür bölgelerden farklı düşünmeniz lazım. Burayı yine inşa edecekseniz; çok özel inşaat, mimari, müteahhitlik yolları kullanacaksınız. Burayı bir an evvel bitirelim derseniz; buraları zelzele dirençli hale getiremezsiniz. O bölgede de inşaat metrekaresi birebir olmaz. Öbür bölgede 10 bin liraysa burada 25-30 bin lirayı harcamayı da göz önüne almak lazım” dedi.
‘6 BİLEŞEN SARSINTIYA DİRENÇLİ OLMALI’
Bir kentin; yönetici, halk, altyapı, yapı stoku, etraf ve ekosistem ile iktisat olmak üzere 6 bileşenden oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Görür, evvel bu 6 bileşenin sarsıntıya dirençli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Kentlerdeki yöneticilerin sarsıntıyla ilgili şuurunun ve afet idaresi ismine bilgi birikiminin, sarsıntıya maruz kalmadığı sürece oluşamayabileceğini söyleyen Prof. Dr. Görür, “Halbuki kent, sarsıntılardan en çok etkilenecek topluluktur. Onun yöneticisinin herkesten fazla zelzeleyle alakalı bilgi birikiminin olması gerekir. Onun için bu yöneticiler atanmadan evvel gerekli eğitimden geçirilmelidir. Bir kente yönetici olacaksan bu temel zelzele bilgileri alman gerekir” dedi.
Yöneticilerin ‘mikro bölgeleme’ kılavuzlarına sahip olması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Görür, “Bu ‘mikro bölgeleme’, bulunduğu kentin en temel özellikleridir. Bunun, yöneticinin elinin altında olması gerekirken maalesef İstanbul hariç bizim ülkemizde bu çalışmalar gerçek dürüst hiçbir yerde tam manasıyla mevcut değildir. Kentin bütün idaresi, bu mikro bölgelemenin süzgecinden geçmeli. Kent idaresinde asıl işveren tabiatın kendisi olacaktır” diye konuştu.
‘HALKI EĞİTMEK ZORUNDAYIZ’
Bir kentin sarsıntı dirençli olmasının, halkın sarsıntı şuurlu olmasından geçtiğini belirten Prof. Dr. Görür, “Deprem kültürü olmayan halk, o kentin sarsıntı dirençli olmasına asla müsaade etmez. Ne yapar, yöneticileri hakikat olmayan işlere yönlendirir, proje dışı uygulamalar yapar. Bilhassa yöneticileri imar affına zorlar ve onu da hünermiş üzere kullanır. Bu tavırdaki bir halkla siz bu kenti, sarsıntı kültürlü yapamazsınız. O yüzden halkı eğitmek zorundayız” dedi.
Prof. Dr. Görür, kentlerin inşasında altyapının kıymetine de dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Bugünkü zelzele bölgesine bakın, ne durumdalar. Neden? Zira büyük ölçüde yanlış yapıldıkları için bu haldeler. Doğal gaz şebekesi yangınlara neden oluyor, içme suyu şebekesi birçok yerde yok, kanalizasyon birbirine karışmış durumda. Bu, kıymetli ölçüde kenti yaşanamaz hale getiriyor. Bu yüzden zelzele gelmeden evvel kentin altyapısını elden geçirip, zelzele dirençli hale getirmeliyiz. Evvel kentin yapı stokunu incelersiniz; zelzele dirençli olmayan binaları belirler ve bunları ya yıkar ya da güçlendirirsiniz. Ya da bu işler baştan yapılmalı. Şayet bütün kentlerimizde yapı yönetmeliklerine uygun binalar yapılmış olsaydı, birtakım yasa dışı işlere tevessül edilmemiş olsaydı; binalarımız zelzelede bu kadar makus performans vermezdi.”
‘BU SİNSİ TEHLİKE İNSANLARIMIZI YOK EDER’
Çevre ve ekosistemin kenti oluşturan öbür bileşen olduğunu aktaran Prof. Dr. Görür, “Deprem, en büyük etraf felaketi. İstanbul bölgesinde zelzele olduğunda 100 milyon tona varan moloz ortaya çıkıyor. Molozun içerisinde demir, evsel atıklar, kimyevi unsurlar ve asbest var. Şayet siz bir zelzele kentinde; zelzele olmadan evvel çıkabilecek molozları evvelden hesaplayıp, bunları bertaraf edecek planları evvelden yapmazsanız; bunları getirir rastgele dökersiniz. Bu döküntünün içinde kanserojen hususlar toprağa yayılır ve yer altı suyunu kirletir ve bu da toprağınıza gelir. Sarsıntının 2 dakikada öldürdüğü binlerce insanın daha fazlasını bu sinsi tehlike, yok etmeye devam eder” diye konuştu.
‘DEPREM, ÇOK BÜYÜK BİR EKONOMİK FELAKETTİR’
Bu 6 bileşenden iktisadın değerine ayrıyeten dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Deprem, çok büyük bir ekonomik felakettir. Gaziantep ve Kahramanmaraş’a bakın; o bölge iktisadın çarklarının döndüğü bir üretim bölgesiydi lakin bugün ekonomin çarkları durdu. Bu durumda o bölgeyi, 10-15 yılda eski durumuna getiremezsiniz. Orada iktisat bu duruma gelince o yöredeki insanların geçim durumu da ayrıyeten düşünülmesi gereken bir şeydir” dedi.
Olası İstanbul zelzelesinin de Türkiye iktisadını önemli formda sarsacağını belirten Prof. Dr. Görür, “Eğer İstanbul’da beklenen zelzele olursa; İstanbul’daki iş dünyasının sarsıntıya olan bu hazırlıksızlığı nedeniyle Marmara’daki iktisat çarkları durur. Marmara’daki iktisadın çarklarının durması demek; Türkiye’nin ekonomik manada diz üstü çökmesi demek. Türkiye, diz üstü çökerse ekonomik ve siyasi bağımsızlığını kaybeder diye çok tasa ediyorum” dedi.
‘TÜRKİYE’Yİ 20 YILDA DİRENÇLİ HALE GETİREBİLİRİZ’
Türkiye’de bir afet bakanlığı kurulması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Görür, “İklimi de göz arkası etmeyelim. İklim de bir afet olarak bizi vurmaya başlayacak. Görüyorsunuz; kimi yerler kurak, kimi yerlerde ani yağışlarla seller oluyor. Bu durumda bizim yapacağımız, afet bakanlığı kurulduktan sonra o bakanlık belirli bir müddet göz bebeğimiz olacak ve en fazla bütçe verilen bakanlık olacak. Yıllık yahut 5 yıllık planlar dahilinde sarsıntı nesillerindeki yerleşim alanlarından işe başlayacak. İstanbul’u 20 senede zelzele dirençli hale getiremedik lakin sizi temin ederim 20 yıl içerisinde bütün Türkiye’yi zelzele dirençli hale getirebiliriz” diye konuştu.
(DHA)