Ankara Gazi Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezi Kurucu Lideri Prof. Dr. Süleyman Pampal, 1,5 ay süren Savrun Fayı ile ilgili incelemesini tamamladı.
Kozan’da geçen hafta meydana gelen 5.5 büyüklüğündeki zelzele sırasında da bölgede bulunan Prof. Dr. Pampal, çalışmasının sonucunu anlattı.
Prof. Dr. Pamal, Ekinözü, Göksun, Andırın, Kadirli bölgelerinde ağırlaştıklarını belirterek,
şöyle konuştu:
-Bazı meslektaşlarımız, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin Savrun Fayı’na gerilim yüklediğini ve bundan sonra Savrun Fayı’nın kırılarak, Adana başta olmak üzere o bölgenin önemli ziyan göreceğini öne sürdüler.
-Savrun Fayı’nın orta kesitlerini isimlendirdiğim ve haritalayan kişi olduğum için bunu kendime bir misyon olarak algıladım.
-Göksun’dan başlayıp, etrafta müşahedeler yaptık. 15 Haziran’dan itibaren bölgeye tek başıma gittim.
-Yaklaşık 1,5 ay fayın üzerinde, toprakta çalışmalar yaptım. Çalışmalarım sonucunda; Göksun’dan başladım ve Göksun’un içinden geçip batıya yanlışsız Saimbeyli tarafında artçıların çok ağır olarak yığıldığı bölgede, doğu-batı taraflı kırıklar olduğunu gözlemledim.
-Göksu Fayı, Savrun Fayı’nın çabucak batısında bulunan büyük bir faydır ve faal görünüyor. Savrun Fayı ve Göksu Fayı neredeyse kuzey-güney doğrultulu faylardır.
-‘Bunlar kırılacak, gerilim yüklendi’ denirken göz gerisi edilen; kırılmalar ekseriyetle doğu- batıda ya da pek çok doğrultuda uzanan faylar var. Bunların detaylı bir formda incelenmesi gerekiyordu.
‘SAVRUN FAYI’NI KESEN FAYLAR VAR’
Çok sayıda Savrun Fayı’nı kesen yaşlı faylar tespit ettiğini belirten Prof. Dr. Pampal, şöyle konuştu:
-Bu faylar kuzey-batı, güney-doğu doğrultulu. Fayı çok parçalamış. En az 7-8 fay tarafından Savrun Fayı’nın o kısmı kesimli. Bu fay, 7 büyüklüğünde zelzele yaratacak bir fay değil. 5-6 ortası sarsıntılar tahminen. Hareket yok ve ben beklemiyorum.
-Geçen hafta Kozan’ın kuzeyinde Minnetli civarında bir zelzele oldu. Bölgeye zelzeleden sonra çabucak gittim.
-O bölgede yaklaşık 20 yıl evvel Akçaluşağı Fayı diye isimlendirdiğim bir fay var. Bir de Bozdoğanuşağı Fayı var. Bunlar etkin faylar. Burada paleosismolojik çalışmalar yaptık; günümüzden 3 bin yıl evvel kırıldığını, zelzeleler ürettiğini gösterir ipuçlarına rastladık.
-Akçaluşağı Fayı’nın 4-5 kilometre güneyinde Minnetli sarsıntısını üreten fay kırıldı. Yaralanma ve can kaybı yok. Lakin çabucak kuzey doğusunda Akçaluşağı Fayı var. Bu fay da misal büyüklükte bir zelzele üretebilir.
-Bu kırılma çok beklemeyebilir. 5-5,5 büyüklüğünde zelzele yaratırsa; benim için sürpriz olmaz.
-Daha büyük bir zelzele üreteceğini düşünmüyorum; zira fay o kadar büyük değil. Çok uzun beklemeyebilir. Kırıldı kırılacak mertebede bir fay. Bu da geçen hafta Adana’daki zelzelede neler yaşanmışsa; emsal şeyler yaşanacaktır.
‘KIRILACAĞINI GÖSTERİR EMARE YOK’
Prof. Dr. Pampal, “Savrun Fayı kırılacak ve Adana yıkılacak” görüşüne katılmadığını belirterek,
şöyle konuştu:
-Çalışmalarım sonucunda da gördüğüm için görüşüm daha netleşti. Bilhassa Adanalılar, Savrun Fayı’ndan ötürü çok huzursuz. Adana ile ilgili olarak detaylı çalışıyorum. Tarihî devrine bakıyorum.
-Örnek olarak Adana’da bulunan Seyhan Irmağı üzerindeki tarihi taş köprünün 385 yılında Romalılar tarafından yapıldığı ve 1700 yıldır etkin olarak kullanılan dünyadaki az yapılardan biri olduğunu biliyoruz. Bu da Adana’da en azından 1700 yıldır 7 ve üzeri yıkıcı bir sarsıntı olmadığını gösterir.
-Önemli bir ipucu olarak kıymetlendirilebilir. Aksi takdirde bu köprünün yıkılması ya da ağır hasar görmesi gerekirdi.
-‘Adana yıkılacak, kuzeyden, güneyden gelecek’ bunları abartmamak lazım. Gerçekçi ve bilimsel bilgileri kullanarak, yorumlar yapmakta fayda var. Kendi çalışmalarımda Savrun Fayı’nın faal olduğunu gösteren hiçbir ipucuna rastlamadım.
-Kırılacağını gösterir emare yok. Fakat Savrun Fayı’nın batısında ve doğusunda lokal, küçük ölçekli zelzeleler üretecek faal faylar var. Bunlardan biri Minnetli civarında olan fay kırıldı ve 5.5 civarında tesir yarattı.
-Yakınındaki Akçaluşağı Fayı’nın kırılacağını bekliyorum. Ne vakit onu bilmiyorum; fakat benzeri büyüklükte bir sarsıntıya yol açabilir.
‘YAPILARIMIZI ZELZELEYE SAĞLAM HALE GETİRMEK ZORUNDAYIZ’
Depreme güçlü yapıların yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Pampal “Adana’da aktüel zelzele aktivitesi incelendiğinde en büyüğü 6,2’i geçmeyen sarsıntılar olduğunu görüyoruz. Bu da şubat ayında çok büyük 2 zelzelede ortaya çıkan hasarlardan daha az hasar verecektir. Adana’da hasarsız olan yapılarda insanların yaşamasını engelleyecek bir durum yok. Yapıların bu tıp sarsıntılarda bile hasar gördüğünü gördüğümüz için kentsel dönüşüm yasası çerçevesinde elden geçirilmesi, zelzeleye güçlü hale getirilmesi kaçınılmaz. Bunları yapacağız. ‘Deprem geldi, geliyor’ demek yerine yapılarımızı zelzeleye sağlam hale getirmek zorundayız” diye konuştu. (DHA)
