İnternet hukuku ve insan hakları alanında çalışmalar yapan Prof. Dr. Yaman Akdeniz, internet sitelerine erişimin engellenmesi kararlarına ait istatistiklerle ilgili bilgi edinme talebinde bulundu. Talebi, Bilişim Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) tarafından reddedilince hukuk çabası başlattı.
Akdeniz mevzuyu Anayasa Mahkemesi’ne kadar taşıdı. Yüksek Mahkeme yaptığı inceleme sonunda şu kararı verdi. Anayasa Mahkemesi’nin karara ait duyurusu şöyle:
“Hukuk fakültesinde öğretim üyesi olan müracaatçı, cyber-rights.org isimli kâr hedefi gütmeyen sivil toplum örgütü ile bilgiedinmehakki.org isimli internet sitesinin kurucusudur.
Başvurucu, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kararları kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumuna (BTK) internet sitelerine erişimin engellenmesi kararlarına ait istatistiklerle ilgili bilgi edinme talebi içeren bir müracaat yapmıştır.
Bu müracaatta birinci olarak 5651 sayılı Kanun’un 8. hususunda yer alan katalog hatalar için re’sen ve yargı kategorileri farklı ayrı olmak kaydıyla erişim engelleme istatistikleri ile ilgili ayrıntılı bilgileri, ikinci olarak katalog hatalar kapsamı dışında verilen erişim engelleme kararlarının sayısını talep etmiştir.
Başvurucu, BTK’nın ret karşılığına karşı Bilgi Edinme Kıymetlendirme Konseyine (Kurul) itiraz etmiştir. Konsey bu itirazı haklı görmeyerek reddetmiştir.
Bunun üzerine müracaatçı, BTK’ya yaptığı bilgi edinme müracaatının reddine ait sürecin iptali istemiyle dava açmıştır. BTK ise tarz istikametinden davanın Danıştay’da açılması gerektiğinden misyon istikametinden reddedilmesi gerektiğini, temel istikametinden ise davacının talebinin kabul edilmesinin mevzuat uyarınca mümkün olmadığını ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir. Yargılamayı yürüten yönetim mahkemesi davayı reddetmiş, temyiz incelemesini yapan Danıştay bu kararı onamıştır.
“İFADE ÖZGÜRLÜĞÜM İHLAL EDİLİYOR”
Başvurucu, internet sitelerine erişimin engellenmesi kararlarına ait istatistiklerle ilgili bilgi edinme talebinin reddedilmesi nedeniyle söz özgürlüğünün ihlal edildiğini tez etmiştir.
“ULAŞILMASI GEREKLİ BİLGİ”
Başvurucunun internet hukuku ve insan hakları alanında çalışan bir akademisyen olduğu dikkate alındığında faaliyetlerinin basın özgürlüğünün sağladığı muhafazaya misal bir müdafaa gerektirdiği, müracaatçı için uyuşmazlık konusu bilgi talebinin düşüncenin açıklanması amacının bir ön şartı olduğu ve niyetin oluşumu sürecinde faydalanılmak üzere ulaşılması gerekli bir bilgi olduğu kanaatine varılmıştır.
Somut olayda müracaatçının birinci ve ikinci talebi ile ilgili olarak; müracaatçının talep ettiği bilgiyi kamuya açık kaynaklardan kendisinin filtreleyip, derleyebileceği hâlde yönetimden talep ederek kıymetli ölçüde iş yüküne yol açtığı bir durum olmadığı üzere hâlihazırda yönetim tarafından seçilen parametrelere nazaran yayımlanan bilginin kâfi görülmeyip daha detaylı parametrelere dayanan bilgi talep edilmesiyle kıymetli ölçüde iş yüküne yol açılan bir durum yahut yönetimin bile elinde olmayan bir bilginin istenmesi de kelam konusu değildir.
“KAMU FAYDASI İÇİN GEREKLİ”
Erişimin engellenmesi istatistiklerine ait ve açıkça kamu faydasına olan bir bahiste tartışmaya katkıda bulunmak maksadıyla yapılan bilgi talebinin internette söz özgürlüğü üzerine çalışan bir akademisyen ve internet üzerinden sansürle çaba eden sivil toplum örgütlerinde etkin rol üstlenen müracaatçının çevrim içi alanda söz özgürlüğü ihlallerine yönelik yürüttüğü çalışmaları için gerekli olduğu değerlendirilmiştir.
Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.”