Yaşayan en büyük ressamlardan İbrahim Balaban 98 yaşında yaşama veda etti. Yaklaşık 15 gün evvel kalça kemiği kırığı teşhisiyle kaldırıldığı Özel Güngören Hastanesi’nde tedavisine başlanan Balaban, bu sabah çoklu organ yetmezliğinden hayatını kaybetti. Fotoğraflarında Anadolu beşerinin yoksulluğunu, renklerini ustalıkla resmeden Balaban’ın doğduğu Bursa Seçköy’e defnedileceği öğrenildi. Balaban için salı Nazım Hikmet Kültürevi’nde saat 11.00’da merasim düzenlenecek. Merasimin akabinde Şişli Camii’nde kılınacak cenaze namazının akabinde cenazesi köyüne götürülecek.
İBRAHİM BALABAN KİMDİR?
1921’de Bursa-Seçköy, Osmangazi’de dünyaya geldi. Doğduğu köyün 3 yıllık okulunda eğitim gördü. 1937 yılının son günlerinde, şimdi 16 yaşındayken hint keneviri yetiştirmek hatasından cezaevine girdi. Cezaevinde kendini avutmak için fotoğraf çizmeye başladı. Fotoğraflarını zeytinyağına batırdığı renkli kalemlerle yapıyordu. Altı ay mahpus ve 16 bin lira da para cezasına çarptırılmıştı; lakin para cezasını ödeyemeyince, para cezası üç yıl mahkûmiyete çevrildi. Cezasının bitmesine çok az bir vakit kala dört mahkûmun saldırısına uğrayan Balaban, cezaevinden çıktıktan sonra evlendiği gün düğün meskenini basan hasmını öldürdü ve tekrar cezaevine girdi. 1942 ile 1944 ve 1947 ile 1950 yılları ortasını Bursa Cezaevi’nde geçirdi.
RESİM YETENEĞİNİ NAZIM’LA ORTAYA ÇIKTI
Cezaevindeyken evvel babası Hasan Çavuş’un cinayete kurban gittiği; daha sonra da doğumda karısının öldüğü ve çok kısa bir müddet sonra da çocuğunun vefat haberlerini aldı. Balaban, Bursa Cezaevi’nde kendisinden 20 yaş büyük olan Nâzım Hikmet ile tanıştı. Onun takviyesi ve ilgisi sayesinde fotoğraf yeteneği ortaya çıktı ve gelişti. Nâzım Hikmet, Orhan Kemal’i hikâyeci, Balaban’ı ise ressam olarak yetiştirmek istiyordu. İbrahim Balaban cezaevinde fotoğrafın yanı sıra ideoloji, sosyoloji, ekonomi-politik bahislerinde pratik bilgiler edindi. Ressam, yedi yıl süren Nâzım Hikmet’li günlerini ileriki yıllarda yazdığı Şair Baba ve Damdakiler kitabında anlatmıştır. Mahpusta birlikte yattığı Nâzım Hikmet de, onun “Bahar” isimli tablosundan etkilenerek “İbrahim Balaban’ın Bahar Tablosu Üstüne” isimli şiiri yazdı. Ayrıyeten Nâzım Hikmet, İbrahim Balaban’ın “Mapushane Kapısı” ve “Harman tabloları için de birer şiir yazmıştır. İkinci evliliğinden iki erkek, bir kız çocuğu ve beş torunu vardır. 1955 doğumlu oğlu Hasan Nazım Balaban da kendisi üzere ressamdır.
İLK STANDI 1953’TE
İlk standını 1953’te İstanbul’da, Fransız Kültür Merkezi’nde açtı. Sonraki yıllarda hem Türkiye’de, hem de yurt dışında pek çok stant açtı. 1961’de Yeni Kol Kümesi standındaki bir tablosundan ötürü yargılandı, lakin aklandı. Yeniden 1968’de Gazi Dergisi’nde basılan bir tablosundan ötürü yargılandı; ondan da aklandı. 1969’da Adana’da sergilediği fotoğrafları akına uğradı.
2000’DEN FAZLA TABLO
Bugüne kadar 2 binden fazla tablo ve bunun birkaç katı desen üretti; kendisi birebir vakitte muharrir olup, yayınlanmış 11 adet kitabı bulunmaktadır. Ressam, son olarak desen çalışmalarını 2005’te İstanbul’da sergilemiştir.
(DHA)