1 Yemek yapmak için soğan doğramaya başladığınızda gözlerde oluşan yanma hissiyle birlikte göz yaşarması başlar. Pekala soğan doğrarken neden gözlerinizin yaşardığını biliyor musunuz?
2 Soğan doğrarken göz yaşarması durumunu engellemek için sakız çiğnemekten, mum yakmaya kadar pek çok teklif var. Soğan doğrarken göz yaşarmasının nedeni soğanda bulunan syn-propanethial-S-oksit isimli bir kimyasal.
3 Bilimfili’nin haberine nazaran; soğanın oluşurken geliştirdiği bir tıp savunma sistemi olan bu kimyasal göz yaşarmasının nedeni olarak aktarılıyor. İnsanların gözlerini yaşartan kimyasal sayesinde soğan kendisini bir nevi avcılara karşı korumuş oluyor.
4 Soğan içerisindeki her bir hücrenin, allinazlar olarak isimlendirilen enzimlerle dolu olan koful soğan hücresinde bulunan amino asit sülfoksitleri, sülfenik asitlere dönüştürür. Daha sonra bu asitler de öteki bir enzim tarafından syn-propanethial-S-oxite dönüştürülür.
5 Doğrama sırasında soğan hücrelerini parçaladığınız vakit, soğan hücresinde yer alan kimyasallarla etkileşime girebilecek bu enzimleri de ortaya çıkarmış olursunuz. Münasebetiyle, bu enzimlerin meydana getireceği kimyasal tepki daha kolay ve süratli gerçekleşir.
6 Soğanların doğranırken yaydığı güçlü ve baharatlı koku, şaşırtan bir halde, gözlerinizi yaşartan kimyasalın kokusu değildir. Bu koku, sin-propanethial-S-oksitin ağırlaşarak kokulu tiyosülfanatları oluşturmasıyla oluşur.
7 Sin-propanethial-S-oxit uçucu bir sülfür bileşiği olduğundan, havaya basitçe yayılır. Gözünüzde bulunan kornea, dokunma, sıcaklık ve ağrı algılamasından sorumlu olan daha büyük sonlara bilgi aktaran sonları içerir. Oda sıcaklığında çarçabuk buharlaşan syn-propanethial-S-oxitin varlığında uyarılan bu sonlar, merkezi hudut sistemine sinyal gönderirler.
8 Daha sonra, göz yaşı bezleri üzerindeki otonom hudut liflerine iletilen mesaj ile gözleriniz yaşararak syn-propanethial-S-oxit seyreltilmeye çalışılır. Syn-propanethial-S-oxit varlığı gözlerinize rastgele bir ziyan vermez.