Geçen yılki seçimlerde favori gösterilen Lula da Silva’yı yolsuzluk ve para aklamak kabahatlerinden 2017’de mahkûm ederek mahpusa atan ve mevcut lider çok sağcı Jair Bolsonaro’nun vazifeye gelmesinin yollarını döşeyen Yargıç Sergio Moro’nun (47), ‘Araba Yıkama’ olarak anılan geniş kapsamlı soruşturma sırasında savcılara stratejik tavsiyeler, tenkitler ve ipuçları sunduğu ortaya çıktı.
FOTO: EPA/ Lula da Silva
DELİLLER YETERSİZ DİYOR AMA…
The Intercept sitesi, 2014’te başlatılan ‘Araba Yıkama Soruşturması’nın başsavcısı Deltan Dallagnol dahil kimi isimlerin şifreli iletileşme uygulaması Telegram üzerinden gerçekleştirdiği irtibatın dökümlerini yayınlandı. Bunlar ortasında ses ve manzara kayıtlarının yanı sıra mesajlaşmalar ve ayrıca evraklar yer alıyor.
Yazışmalardan birine nazaran; Savcı Dallagnol, Eylül 2016’da Lula’ya yönelik ispatların gücüne ait tasalarını lisana getiriyor. Ancak Dallagnol bu itirazlarına rağmen dört gün sonra Lula hakkında hazırladığı iddianameyi mahkemeye sunuyor.
Diğer bir yazışma dizisinde ise savcıların Anayasa Mahkemesi’nce verilen bir kararın etrafından dolanmak için yaptığı plan deşifre oluyor. Bu kararda Yüksek Mahkeme, Brezilya gazetesi Folha de S. Paulo’nun mahpustaki Lula ile mülakat gerçekleştirmesine müsaade veriyordu.
FOTO: REUTERS
İDDİA MAKAMI YARGILAMA YAPAMAZ
The Intercept Genel Yayın Direktörü Leandro Demori, anonim bir kaynak üzerinden edindiklerini açıkladığı sızıntılara ait değerlendirmesinde, yargıç Sergio Moro ile savcılar ortasındaki bağlantının skandal niteliği taşıdığını belirterek, “Bu, Brezilya maddelerine nazaran yasadışıdır” tabirini kullandı.
Brezilyalı bir siyaset bilimi profesörü olan Carlo Melo da durumu şu biçimde özetledi: “Diğer kadrosunun oynamasını durdurmaya benziyor. Topla tek başlarına oynamaya karar vermişler üzere.” Melo hukukun şu temel prensibini de hatırlatıyor: “İddia makamı, yargılama yapamaz.”
Yüksek Mahkeme yargıçlarından Marco Aurelio Mello da, Moro ile savcıların ortasındaki yazışmaların ‘uygunsuz’ olduğunu belirterek, “Bu durum yargı için dehşetli ve onun (Sergio Moro) prestiji için korkunç” dedi.
FOTO: REUTERS Adalet Bakanı Sergio Moro ile Brezilya Devlet Lideri Jair Bolsonaro
ZEKERİYA ÖZ ÜZERE EL ÜSTÜNDE TUTULUYOR
Aurelio Mello’nun ‘itibar’ vurgusu, tıpkı bir devir Türkiye’de el üstünde tutulan, birtakım ‘gazeteci’lerin kahraman ilan ettiği Ergenekon savcısı Zekeriya Öz’ün durumunu akıllara getiriyor.
Zira Sergio Moro da Curitiba kentinde çalışırken bir anda Otomobil Yıkama Soruşturması’nın baş yargıçlarından biri oluyor. Sıradışı bir hızla yeni soruşturmalar başlatıyor, mahpus cezaları veriyor, yeni şüpheliler hakkında soruşturma talimatları çıkarıyor. 2017 sonu prestijiyle en az 120 mahkûmiyet çıkıyor ve 175 kişi mahpusa atılıyor.
Ergenekon ve Balyoz kumpas davaları süreçlerinde olduğu üzere Brezilya’da da karşı sesler yükseliyor. Fakat tüm itirazlara rağmen ‘medyanın sevgilisi’ haline gelen Moro, halk ortasında da önemli bir popülarite yakalıyor ve Brezilya’da ‘yolsuzluğu’ karşı verildiği öne sürülen savaşın başrollerinden biri oluveriyor.
FOTO: REUTERS
ELEŞTİRİLİYOR LAKİN YÜKSELİYOR
Hızla verdiği kararlar da tenkit oklarının maksadında olsa da Sergio Moro, üst mahkemeler tarafından da desteklendi. Genel olarak Moro’nun Otomobil Yıkama Soruşturması kapsamında verdiği kararların yüzde 71’i federal bölge mahkemeleri tarafından onandı.
2017 yılında ise Moro, Brezilya Devlet Lider Luiz Inacio Lula da Silva’yı kara para aklamak ve yolsuzluk suçlamasıyla 9.5 yıl mahpusa mahkûm etti. Birçokları bu kararı alkışlarken, birçokları da Lula’nın favori olduğu başkanlık seçimlerinde önünün kesilmek istendiğini vurguladı.
Sergio Moro’nun da prosedürleri de, tıpkı Zekeriya Öz dahil kumpas davası savcı ve yargıçlarının hukuk dışı uygulamaları üzere tenkit konusu oldu.
Örneğin; 2007’de bir sanık konutta bulunamayınca, Moro sanığın avukatlarını takip etmek için Paraguay’ın Ciudad del Este kentinden ve Brezilya’nın Porte Alegre kentinden Curitiba’ya uçan tüm havayolu şirketlerinin yolcu listelerinin takip edilmesi yolunda bir talimat verdi.
Bir diğer hadisede ise Moro, 2007’den başlayarak 2010 mühletince, Catanduvas Federal Cezaevi’nde mahkûmlar, aileleri ve avukatları ortasında gerçekleştirilen tüm telefon ve kabin görüşmelerini kayıt altına aldırdı. Bunlarla birlikte birçok öbür olay nedeniyle Yargıç Celso de Mello resmen Moro’yu polis devleti meraklısı olmak ve hem savcı hem yargıç üzere hareket etmekle suçladı.
FOTO: REUTERS
SKANDAL FOTOĞRAFA SAVUNMA
6 Aralık 2016’da Moro ile ilgili büyük bir skandal patlak verdi. Brezilyalı ‘Editora Tres’ Yayınevi tarafından Yılın İnsanı seçilen Moro, ödül merasiminde Toplumsal Demokrat Parti’nin 2014 başkanlık seçimlerindeki adayı senatör Aecio Neves ile birlikte kahkaha atarken fotoğraflandı.
Neves iktidardaki Emekçi Partisi’ne yönelik önemli tenkitler getiren partinin mensubuydu. Emekçi Partisi de Moro’nun yürüttüğü Otomobil Yıkama Soruşturması kapsamında en çok incelenen parti olduğu için Emekçi Partisi destekçileri ayaklandı. O devirde de kendini “Yargıç olarak verdiğim kararlarda bir önyargı yok” diye savunan Sergio Moro, The Intercept sitesinin ifşaatları karşısında da “Bunda olağandışı bir durum yok” açıklaması yaptı.
Uzun müddettir Lula’nın bir yargı operasyonuna kurban gittiğini savunan Brezilyalı solcular ise ortaya saçılan kayıtların kendilerini haklı çıkardığını söylüyor. Emekçi Partisi senatörlerinden Paul Prates, “Lula’ya yönelik bir zulmünü inkâr etmek çok çok zor” diye konuştu.
Eski Devlet Lideri Lula’nın davasını Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi’ne taşıyan avukat Geoffrey Robertson da “ifşaatların Moro’nun önyargılı olduğunu gösterdiğini” savundu. Robertson, “Lula mahpustan salıverilmeli ve Moro ile birlikte birtakım polis memurları adaleti engelleme hatasından yargılanmalı” dedi.
FOTO: REUTERS/ Sergio Moro
HUKUK GARABETİNDE SON PERDE
Brezilya Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in misyondan alınmasını, Lula da Silva’nın tutuklanmasını sağlayarak, mevcut Devlet Lideri Jair Bolsonaro’nun önünü açan Yargıç Sergio Moro’nun, 2018’deki seçim kampanyası sırasında Bolsonaro’nun grubuyla görüştüğü ortaya çıktı.
27 Ekim’de yapılan devlet başkanlığı seçiminin ikinci cinsinden dört gün sonra 1 Kasım 2018’de Moro, Bolsonaro ile Rio de Janeiro’da bir ortaya geldi. Kendini daima apolitik olarak tanımlayan ve siyasete ilgi duymadığını savunan ‘süper Moro’, 1 Ocak 2019’dan bu yana Adalet Bakanlığı koltuğunda oturuyor.
Hatta Sergio Moro, Brezilya’nın çok sağcı Devlet Lideri Bolsonaro tarafından 2020’de yaş haddinden emekli olacak Yargıç Celso de Mello’nun yerine Federal Yüksek Mahkeme’ye gayriresmi olarak aday gösterildi.