Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Derneği (KLİMİK) İdare Şurası Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, Akciğer Sıhhati ve Ağır Bakım Derneği (ASYOD) tarafından 15-18 Mart tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleştirilen Ulusal Akciğer Sıhhati Kongresinde zelzele sonrası yaşanabilecek enfeksiyon hastalıkları ile ilgili bir sunum gerçekleştirdi.
Prof. Dr. Azap, tetanos tehlikesine dikkat çekti. Zelzele bölgesinden öteki kentlere göç eden depremzedelere dikkat çeken Prof. Dr. Azap, çocukluk çağı aşılamalarının da aksamaması için bölgeden öbür vilayetlere gidenlerin bir an evvel gittikleri yerlerdeki aile sıhhati merkezlerine kayıt yaptırması gerektiğini kaydetti.
Prof. Dr. Azap, bölgede şimdi büyük bir salgın hastalık yaşanmadığını söyleyerek O bölgede çalışan arkadaşlarımızdan öğrendiğimiz kadarıyla kimi enfeksiyonların sıklığında bir ölçü artış var. Fakat bu türlü Coviddeki üzere süratli bir halde yayılan bir enfeksiyon hastalığından bahsetmiyoruz.
Bazı hastalıklarda (kümesel) artışlar var. Örneğin uyuz olaylarında, ishallerde artış olduğunu biliyoruz. Bu da bölgelere nazaran farklılık gösteriyor. Zira her bölgenin kendi özel durumu da kelam konusu. Örneğin kimi kentlerde kanalizasyon alt yapısı çok fazla hasar görmediği için kullanım ya da içme suyuna ulaşımda problemler yok. Fakat Antakya merkez, Samandağı ilçesi, Maraş merkez ve kimi ilçelerinde hala bu bahislerle ilgili eksiklikler olduğunu öğreniyoruz” halinde konuştu.
“HAVALAR ISINIYOR SİNEKLERE KARŞI TEDBİR ALINMALI”
Havaların ısınmasıyla bir arada sinek, sivrisinek üzere meselelerin da bölgede önemli dertlere yol açabileceğini kaydeden Prof. Dr. Azap, bunlarla ilgili şimdiden çok yeterli tedbirler alınması gerektiğini vurgulayarak, “Sinek, sivrisinek üzere vektör dediğimiz, hastalık taşıyabilecek canlıların artması da kelam konusu olabilecek havaların ısınmasıyla. Bu da enfeksiyonları kolaylaştıracak bir faktör. Münasebetiyle bunlarla ilgili şimdiden önemli bir formda tedbir alınması gerekiyor” diye konuştu.
“DEPREMLERDEN SONRA TETANOS OLAYLARINDA ARTIŞ OLABİLİR”
Depremlerden sonra kaygı veren tablolardan birinin tetanos hastalığı olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Alpay Azap, şunları söyledi:
Tetanos olaylarında artışlar olması sarsıntılardan sonra çok beklendik bir durumdur. Dünyada da bunun örnekleri var. Zira tetanos, tozda, toprakta çok ağır bir halde bulunan bir sporlu bakteri.
Şöyle bir sorun var, hafif yaralanma ile bile olsa, şayet yara yeri oksijensiz bir ortam içeriyorsa, o vakit tetanos sporları basile dönüşerek tetanos toksini üretebilir ve şahıslarda tetanos hastalığına sebep olabilir. Bu türlü çok sayıda kişi olduğunu düşünüyoruz açıkçası. Y
ani enkazdan kendi eforuyla kurtulup, rastgele bir sıhhat kuruluşuna görünmeden yakınlarını kurtarmak üzere enkaz başında kalıp hala bölgede yaşayan ya da bölgeyi terk etmiş öbür kentlere gitmiş vatandaşlarımız var.
Bizim takip ettiğimiz, zelzeleden kurtulup daha sonra Aydın’da bir hastaneye başvuran bir hadise da tespit edildi bu biçimde. Lakin hastanın durumunun düzgün olduğunu, tedavilere yeterli karşılık verdiğini öğrendik”
“KENDİ İMKANLARIYLA ÇIKAN YARALILAR AŞISIZSA, AŞI OLMALI”
Tetanosun kuluçka mühletinin yaklaşık 90 günü bulabildiğine işaret eden Prof. Dr. Azap, yaranın durumu yahut kişinin bağışıklık karşılığına nazaran bu mühletin değişebileceğini vurgulayarak, “Yaralanmanın yüküne nazaran ve kişinin bağışıklık sistemi durumuna nazaran bu müddet değişebilir. İki güne bile düşebilir ya da uzayabilir. En ideali, yaralanma olduktan en kısa müddette tetanos aşısı olmaktır. Fakat buradan da şöyle bir mana çıkmasın, sarsıntı bölgesinde yaşayan herkes kesinlikle tetanos aşısı olmalı demiyoruz. Tetanos riskli yaralanması olup, rastgele bir sıhhat denetiminden geçmemiş ve son 10 yıl içerisinde de hiç tetanos aşısı olmayan şahıslara aşılanmayı öneriyoruz” dedi.
KIZAMIK VE SUÇİÇEĞİ TEHLİKESİ
Depremde yaşanan büyük yıkımdan aile sıhhati merkezlerinin de (ASM) etkilendiğini söz eden Prof. Dr. Azap, çocukluk çağı aşılamalarında da bölgede bir ölçü aksama beklendiğini vurguladı. Prof. Dr. Azap, şunları söyledi:
Aşılama hizmetleri Türkiye’de birinci basamak sıhhat hizmetleri üzerinden gerçekleştirildi ve çok yeterli işleyen bir aşı sistemimiz var. Lakin maalesef zelzele bölgesinde yıkılan binalardaki Aile Sıhhati Merkezleri de kullanılamaz hale geldi. Aşılar için 7/24 ısı takibi yapılması gereken sistem de hasara uğradı.
Ayrıca sıhhat çalışanları da, ya kendileri hayatlarını kaybetti ya da yakınlarını kaybetti, depremzede oldu. O yüzden aşılamalarda da bir ölçü aksama beklediğimiz bir durum zati. Ancak bilhassa zelzele bölgesinden öteki kentlere giden çok sayıda insan oldu.
Bu şahısların gittikleri yerlerde kesinlikle aile hekimliklerine başvurup kayıtlarını oraya aldırıp yapılması gereken aşıları yaptırması gerekiyor. Yoksa önümüzdeki haftalar içerisinde aşı ile önlenebilecek kızamık, suçiçeği, tetanos üzere hastalıkları da görme riskimiz artacaktır”
“İKİSİ DE ÇOK SÜRATLE YAYILABİLEN HASTALIKLAR”
Rutin aşılama şemasında olan aşıların yapılmadığında bu hastalıkların süratle tekrar ortaya çıkma riskinin yükseldiğini söyleyen Prof. Dr. Azap, Bilhassa kızamık ve suçiçeği üzerinde durmamızın nedeni, bunlar çok kolay bulaşır. Evet kabakulak da damlacık yoluyla teneffüs yolu ile bulaşan bir hastalık lakin kabakulağın bulaşması için yakın temasın çok uzun vadeli olması gerekiyor. Meğer kızamık ve suçiçeği çok kısa bir müddette, çok da yakın olmayan temasla bir anda yayılabilir. Güzel beslenemeyen, bilhassa küçük çocuklarda kızamık ve suçiçeği ölümcül sonuçlara yol açabilir. Sarsıntı nedeniyle o bölgede beslenme aslında külfetli. O yüzden bu kadar kaygılıyız bu hastalıklarla ilgili” diye konuştu.
“DÜZENLİ SÜRVEYANS PAYLAŞIMI YAPILMALI”
Prof. Dr. Alpay Azap, son olarak da enfeksiyon hastalıkları açısından sürveyans (takip) sisteminin sürdürülebilir olmasının hastalıkların denetimi açısından hayati ehemmiyet taşıdığını söyleyerek Sıhhat Bakanlığının bu bahiste daha sık bildirim yapmasının bölgede çalışan enfeksiyon uzmanları açısından işleri kolaylaştıracağını söyledi.
Azap, “Enfeksiyon hastalıklarının takipleri için şu an 10 ilin 10’unda da Sıhhat Bakanlığı sürveyans sistemini zelzeleden kısa bir mühlet sonra ayağa kaldırdı. Sayın Bakan da sayıları bir sefer paylaştı. Lakin sonrasında tekrar paylaşım olmadı. Şu an son durum ne bilmiyoruz. Bu nedenle daha tertipli bilgilendirmelere muhtaçlığımız var. Böylelikle bölgede misyon yapan meslektaşlarımız enfeksiyon hastalıklarının denetimini daha kolay sağlayabilir” biçiminde konuştu. (DHA)