Türkiye İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından düzenlenen “Gündem Buluşmaları” toplantısında yapılan değerlendirmeye nazaran, kesimde “yeni siparişler”deki düşüş trendinin devam ediyor olması da yılın kalanına ait beklentileri zayıflatıyor.
Toplantıda konuşan İMSAD Lideri Ferdi Erdoğan, “İnşaat materyalleri endüstride en makûs durumda olan herhalde tahsilat suratı. Tahsilat endeksi 100 baz puan üzerinden 30’lara düştü. İş yapıyoruz fakat para alamıyoruz. Şu anda inşaat gereçleri sanayi bölümü bağış yapar noktada hayatını sürdürmeye çalışıyor. Başta kamu alacakları olmak üzere bunun süratlice düzelmesi gerekiyor” dedi.
YÜZDE 45’E YAKIN BİR MALİYET ARTIŞI VAR
Maliyet artışlarının talep darlığı nedeniyle fiyatlara yansıtılamamasının sanayiciyi zorlayan bir başka öge olduğunu belirten Erdoğan, “Doğalgaz arttı, ithal girdi arttı, personellik arttı, hasebiyle maliyetler arttı. Bunların hepsi birbirini tetikleye tetikleye… bu kesim güç ağır da bir dal olduğu için (2018’de) yüzde 45’e yakın bir maliyet artışı var. Fiyatlara ise maximum yüzde 25’i yansıyabildi” diye konuştu.
Erdoğan, bu yılın birinci beş ayında da yüzde 15 civarı maliyet artışının daha kelam konusu olduğunu belirterek, “Dolayısıyla 2018 başından bu yana toplam maliyet artışı yüzde 60-70’i bulmuştur. Fiyatlara ise fakat yüzde 25-30’u yansıyabildi. Zira talep yok” dedi.
İMSAD İktisat Danışmanı Can Fuat Gürlesel de, son birkaç çeyrektir inşaat bölümünün kendi iç problemleri nedeniyle iktisattaki daralmadan çok daha yüksek bir daralma gösterdiğini belirterek şöyle konuştu:
“İkinci çeyrekte muhtemelen iktisatta yüzde 1.5 civarı küçülme olacak. Lakin biz (inşaat sektöründe) muhtemelen yüzde 10’un üzerinde bir küçülme ile karşılaşacağız, yüzde 15’e yanlışsız giden, yüzde 12-13-14 düzeyinde bir küçülme olacak.”
2018’in son çeyreğinde iktisat yüzde 3 küçülürken, inşaat bölümündeki daralma yüzde 8.7 olarak gerçekleşmişti. Bu yılın birinci çeyreğinde ise iktisat 2.6 küçülürken, inşaat kesimi 10.9 daraldı.
Gürlesel, “Nominal olarak TL cinsinden inşaat harcamaları birinci çeyrekte yalnızca yüzde 2.3 büyümüş. Bunu maliyet artışı ve fiyat artışlarıyla indirgediğiniz vakit inşaat harcamalarının gerçek olarak yüzde 25 küçüldüğünü görüyoruz… Bu ikinci çeyrekte de büyük ölçüde bu biçimde yaşandı ve yılın geri kalanına ait emareler de tekrar bu yönde” diye konuştu.
AŞAĞI TARAFLI TREND SÜRÜYOR
Mevcut işlerde mevsimsellikle birlikte bir ölçü toparlanma yaşanmakla birlikte, yeni siparişlerde bir güzelleşme olmadığını belirten Gürlesel, yeni alınan işlerde aşağı istikametli trendin sürdüğünü söyledi.
İnşaat kesimi ile bağlı alt kesimlerde çok şiddetli küçülmeler olduğunu belirten Gürlesel’in verdiği bilgiye nazaran, yeni inşaat başlangıçları için en değerli göstergelerden olan hazır beton üretimi yılın birinci dört ayında yüzde 47.6 gerilemiş durumda.
Müteahhitler tarafında büyük dert yaşandığına işaret eden Gürlesel, “Bunlardan biri talep yetersizliği. Neredeyse yüzde 50’lere vardı. Hem ticari tarafta hem de konut tarafında. İkinci sorun ise finansal sıkıntı” dedi ve ekledi:
“Bu yapıyı kamu otoritesine çok yeterli anlatmamız lazım. İktisat yavaş yavaş toparlanıyor, inşaat da toparlanır yaklaşımı içindeler; bu toparlanma inşaat kesimine kolay kolay yansımayacak üzere görünüyor. Talep tarafı, nakit akışı tarafı, müteahhitler tarafı, banka kredileri ve finansman tarafında çok yapısal iyileştirmeler ve tekrar düzenlemelere gereksinim var.”
İnşaat kesimine yönelik özel programa gereksinim olduğunu lisana getiren Gürlesel, “Banka kredilerinin kesinlikle kamu aracılığıyla yine yapılandırılmasına muhtaçlık var, aksi halde bu iş çok önemli bir yük olarak finansal kesim üzerinde ve inşaat bölümü üzerinde kalacak” diye konuştu.
REUTERS