Bir tarihe adım atmanın farklı heyecanını yaşıyor bu dükkana girenler. Bergamutlu, çilekli, naneli, güllü akide şekerlerinin renkleri, ahşap kaplamalı vitrinlerde duran çeşit çeşit lokumlar, helvalar, içinde reçel olan 190 yıllık bakır kaplar ve dükkana adeta sinmiş olan güzel ve tatlı bir koku sarıyor her yanımızı… Sakızlı lokumun, zeytin reçelinin siparişle yapıldığı bir yer. Tam 93 yıl evvel Fikri Dörtler’in, kardeşi ve bir arkadaşıyla birlikte Galatasaray’da Balıkpazarı’nda açtığı Üç Yıldız Şekerleme dükkanındayız.
Bu kapı o günden bugüne kadar hiç kapanmamış. Üst katta imalatı, alt katta satışı olan bu tarihi şekercinin ikinci jenerasyon sahibi Feridun Dörtler ile oğlu Altuğ Dörtler birinci günkü üzere disiplinli ve titiz çalışmalarını sürdürüyorlar. Galatasaray Lisesi mezunu, Galatasaray Divan Heyeti üyesi ve bir devir Sarı Kırmızılı formayı giyerek efsaneler ortasında top koşturmuş olan 85 yaşında Atatürkçü Feridun Dörtler’le Şeker Bayramları’nı, şekerciliği ve Galatasaray’ı konuştuk.
Şeker Bayramları’yla ilgili neler söylemek istersiniz?
Bayramlar bir vakitler beşerler için ortak bir memnunluk kaynağı olurdu. Ne yazık ki artık bayram, tatil olarak algılanıyor. Bir bakıyoruz bayram 9 güne çıkarılmış. Şekerci mesleği sahipleri olarak bundan rahatsız oluyoruz. Zira ismi üstünde Şeker Bayramı. Lakin ismi artık Tatil Bayramı oldu. O eski bayramlarda bu dükkanın içinde ve dışında izdiham yaşanırdı. Artık hepsi anı oldu, mazide kaldı. Her şey hoş olacak diye bekliyoruz.
Beyoğlu da o eski Beyoğlu değil…
Beyoğlu’nda her yer iş yeri oldu.. Bu dükkanın müşterileri bir vakitler yalnızca Türkler değildi. Rum, Ermeni ve Musevi vatandaşlarımız da gelirdi. Cihangir’de doğdum, onların çocuklarıyla büyüdüm. Ben hala babamın aldığı meskende yaşıyorum, şanslıyım. Sokaklarda, avlularda, emlakta oynardık. O Rum, bu Ermeni üzere ayrım yapılmazdı, arkadaş arkadaştı bizim için. Makbul olan arkadaş, mızıkçılık yapmayanlardı. Evvel yeterli insan olmanın ehemmiyetini biz daha çocuk yaşlarda öğrendik.
Sonra her şey değişti mi?
Sonra büyük bir rüzgarla her şey savruldu yok olup gitti. 6-7 Eylül’de, mübadelede, Kıbrıs olaylarında Türkiye’den ayrılmak zorunda kaldılar.
6-7 Eylül olaylarında burada mıydınız?
1955’teki 6-7 Eylül olaylarını bu dükkanda yaşadım. ‘Atatürk’ün Selanik’teki konutu bombalandı’ dediler. Öğle saatlerinde öğrenciler yürüdü, slogan attı. Sonraki saatlerde işin rengi değişince çabucak babamı meskene gönderdim. Gözü dönmüş kalabalıklar çıktı ortaya. Balıkpazarı’ndaki Ermeni, Rum ve Musevi esnafın dükkanları yağmalandı, talan edildi. Tam manasıyla vahşetti yaşanan. Daha sonra Başbakan Adnan Menderes, İstiklal Caddesi’ne geldi. Şayet o isteseydi bu talana mahzur olabilirdi, olmadı. Beyoğlu’nun renkleri o iki gün içinde bir daha canlanmamak üzere solup gitti. 1964 ve 1974’teki Kıbrıs olayları ise her şeye tuz biber ekti. 2003 yılında yanı başımızdaki İngiliz konsolosluğu patlaması ve tekrar en son İstiklal Caddesi’ndeki patlamalardan sonra artık buranın yerlisi bile bu semte gelmekten çekinir oldu Yüksel Beyefendi. İstanbul’dan gitmek zorunda kalanların çocukları, torunları vakit zaman uğruyorlar dükkanıma. Selam getiriyorlar, selam yolluyorum onlarla.
Üç Yıldız Şekerleme’nin kısa tarihini sizden öğrenelim…
Dükkanın 93 yıllık bir tarihi var. Tevellütü ise 250 yıllık… Her iki dedemin sülalesi de Rumeli’den. Babamın babası Ahmet Fikri tatlıcılık yapıyor. 1870’lerde başlıyor tatlıcılığa. Kastamonu’da İnebolu’ya yerleşiyor. Babam askere gidip evvel I. Dünya Savaşı, sonra Kurtuluş Savaşı’na katılıyor. Sağ salim dönüp gelince tatlıcılığa devam ediyor ve İnebolu’dan İstanbul’a geliyor. Babam, amcam ve bir arkadaşları günümüzden 93 yıl evvel 1926’da bu dükkanı açıyorlar. 1955’ten bu yana bu dükkandayım. Zira, babamla birlikte çalışan ağabeyim Fahri Dörtler öldü. O hayata veda edince babamı yalnız bırakmamak için onun yanındaki yerimi aldım.
Reçelleriniz, akide şekerleriniz, lokumlarınız… Bunlar birinci günkü lezzetlerinde, birinci günkü kalitesinde…
Buna çok dikkat ediyoruz. Bergamutlu, çilekli, naneli, portakallı, susamlı, güllü, limonlu ve tarçınlı akide şekerlerimiz var. Reçellerimizin meyvelerini mevsiminde alırız, gereç kalitesine dikkat ederiz. Birtakım özel müşterilerimiz için zeytin reçeli, patlıcan reçeli, karpuz reçeli, ceviz ve limon reçeli yapıyoruz. Kavanozda ve açıkta reçellerimiz vardır. Onları sakladığımız kazanlar 190 yıllıktır.
Şekerciliğin bir efsanesi de Hacı Bekir’dir…
(Hacıbekir deyince ayağa kalkıyor, düğmelerini ilikliyor ve o denli konuşuyor) Hacı Bekir çok değerli bir isimdir, onlara hürmetim sonsuzdur. 250 küsur yıldır tıpkı aile şekercilik yapıyor. Bu çok süper bir olaydır. Onlar bir numaradır. Hacıbekir için ‘Ala ülala’ derler, bize ‘ala’ desinler yeter…
Oğlu Altuğ Dörtler ile…
Bazı profesörler “Şekerden uzak durun” diyor…
Son yıllarda şekerden, tuzdan, undan kaçınılıyor. Meğer siz şayet sağlıklıysanız ve azı karar birçok ziyan kuralına uyuyorsanız sorun yoktur. Ölçü dahilinde çocukların şeker yemesine pürüz olmamak gerekir. Oğlum Altuğ Dörtler’in zorlamasıyla reçellerimizdeki şeker ölçülerini azalttık. Elma suyu konsantresi, meyve ve limon suyundan oluşan karışımlarla yaptığımız reçellerimiz çok beğeniliyor.
Ağabeyiniz Fahri Beyefendi ölünce babanızı yalnız bırakmamak için onun yerini alıp bu şekerci dükkanına geldiniz. Halbuki siz Galatasaray’da top koşturuyordunuz…
O vakit şekerden futbola geçelim. Ben futbolu çok sevdim. Galatasaray Lisesi’ne başlayınca jimnastik hocamız Mehmet Ali Gültekin vardı. 1947-48 yılındaki sınıf maçlarında beni izleyince Galatasaray Yıldız Takımı’na aldı.
Böylece futbola başladınız…
Ben evvel mahallemizin kadrosu Cihangirspor’da oynadım ve lisanlı oldum. Galatasaray Lisesi’ne giderken 1953 yılında benden iki sınıf büyük olan efsane Galatasaraylı Coşkun Özarı ile tanıştım. Birinci lise maçında beni gruba sol açık olarak aldı ve Gurur Stadı’nda Galatasaray formasıyla birinci maçıma çıktım. Coşkun Özarı beni o maçta çok beğendi ve o hafta en büyük düşüm gerçekleşti, Galatasaray ekibiyle idmana çıktım. Özarı beni Gündüz Kılıç’la tanıştırırken dizlerimin bağı çözüldü.
İlk maçınız…
Yine tıpkı yıl (1953), Galatasaray’la maç yapmak için İstanbul’a Sarayova ekibi gelmişti. Gündüz Kılıç beni kadroya aldı. Mithatpaşa Stadı’nda birinci defa 15 bin kişinin önüne çıktım. Katran kazanına girmiş üzere oldum. Lakin kadroya ahenk sağlamayı başardım. Kalede Turgay Şeren vardı, İsfendiyar ağabeyim vardı, Muhtar Tunç Altan vardı, Sarı Muzaffer vardı, Doğan Koloğlu vardı… Bunlar devrin ilahlarıydı. Bir gol kaçırdım fakat maçı 3-2 kazanmayı başardık.
Sonraki maçlar…
İlk 11’de oynadığım iki maç vardır İzmir’de. Birisi Yün Mensucat’a başkası Altay’a karşıydı. Teknik yöneticimiz Gündüz Kılıç’tı. Galatasaray’da 11 numaralı formayla çıktım alana. Fevkalade bir heyecan ve mutluluktu bu. 1954’te Galatasaray’ın Karadeniz turnesi oldu. Gündüz Kılıç beni takıma almıştı. Babamdan müsaade alıp bu turneye katıldım.
Lefter’le karşılıklı oynadınız mı hiç?
Emniyet’te top koşturduğum devirde Fenerbahçe’yle maçımız oldu ve Lefter’e karşı oynadım. O gün çok heyecanlı ve tıpkı oranda dikkatliydim. Lefter’in kalitesi ve kumaşı belirliydi. Şiir üzere oynardı topu. O maçta ona faul yapmamak, topuna girerken onu incitmemek için çok itina göstermiştim. Herkesin saydığı, sevdiği evvel insan sonra futbolcu olan birisiydi. Lefter’i sevmek için Fenerbahçeli olmaya gerek yoktu. Tıpkı Metin Oktay’ı sevmek için Galatasaraylı olmaya gerek olmadığı üzere. Bazıları onun Rum olduğunu söyleyerek ayrımcılık yapmaya kalktılar ancak onun en büyük sevdası Türkiye’ydi daima. Yunanistan – Türkiye maçında Lefter ay yıldızlı formayla gol atınca, uzun yıllar Yunanistan’a girmesine müsaade verilmemişti. Onun iki damadı da Türktür.
2018-19 Lefter Küçükandonyadis döneminde Galatasaray şampiyon oldu. Şeker Bayramı’yla katmerlenen bu türlü bir şampiyonluk daha evvel yaşandı mı hiç?
Bu yıl çok sıkıntı bir şampiyonluk kazandı Galatasaray ve Şeker Bayramı’yla örtüşen duble bir memnunluk oldu. Yıllar evvel yeniden bu türlü bir bayram arifesindeydik ve sanırım 1956 ya da 57 olabilir. Fenerbahçe’nin şampiyonluğu da o yıl bayrama denk gelmişti. O yıl da onlar bize bayramı yaşatmamıştı (gülüyor).
Yıl 1954… Galatasaray – Altay maçından evvel futbolcular bir ortada. Fotoğrafta Teknik Yönetici Gündüz Kılıç, Turgay Şeren, Coşkun Özarı ve Feridun Dörtler var.
Yıl 1956… Galatasaray’dan sonra Emniyet forması giyen Feridun Dörtler, Lefter’e karşı oynadığı Fenerbahçe maçının seramonisinde.
Yıl 1955… Feridun Dörtler, Emniyet kadrosunun İstanbulspor’la Mithatpaşa Stadı’nda yaptığı maçta oynadı.