Euronews in ekonomistler Daron Acemoğlu ve Emre Erdoğan ın görüşlerini de alarak yayımladığı habere nazaran Etiler esc İngiltere’de Personel Partisi’nin hararetle savunduğu bu toplumsal siyaset uygulaması Finlandiya’da 2017 2018 yılları ortasında rastgele seçilen 2000 işsiz vatandaşa aylık 560 Euro verilerek uygulandı lakin sonra durduruldu
Yurttaşlık geliri yahut Etiler escort öteki ismiyle evrensel temel gelir ABD başkanlık seçimleri yaklaşırken Demokrat Parti’nin adaylarından Andrew Yang tarafından da öne sürüldü ve 18 yaş üstü her ABD vatandaşına aylık 1000 dolar verilmesini vaat Sex hikayeleri etti
Yani dev bir holding sahibi de ailesini geçindirmek için sokakta simit satan adam da toplam gelirlerinden bağımsız olarak birebir yurttaşlık gelirine hak kazanıyor
UZMANLAR İKİ FARKLI GÖRÜŞÜ SAVUNUYOR
Yurttaşlık erotik hikaye gelirinin uygulanabilirliği konusunda uzmanlar iki kampa ayrılmış durumda
Uygulamayı savunanlar böylece toplumsal eşitsizliğin ve yoksulluğun azalacağını ileri sürüyor Lakin bunu eleştiren kimi çevrelere nazaran bu palyatif bir önlem ve kaynakların Sikiş hikayeleri israfına yol açabilir insanları da tembelliğe sürükleyebilir Onun yerine toplumsal müdafaa sistemlerinin ıslahata tabi tutulması ve çok daha âlâ nitelikte kamu hizmetleri sunulması öneriliyor
Bu mevzuda geçtiğimiz günlerde değerli bir makale yayımlayan Massachusetts Institute of Technology den İktisat Kürsü Lideri Prof Dr Daron Acemoğlu euronews Türkçe’ye verdiği mülakatta gelir eşitsizliği ve işsizlikle çabanın çok daha yeterli yolları olduğunu düşünüyor
Yurttaşlık geliri işsizlik konusunda yardımcı olmaz ve tahminen de onu daha da çetrefilleştirebilir Eşitsizlik üzerinde de küçük bir tesiri olur İstihdamı güçlendirmek ve patronları düşük verimlilik eşliğinde düşük gelir stratejisinden vazgeçip daha yüksek fiyatlar ödemeye teşvik etmek iktisada ve eşitsizlikle çabaya katkı sağlar diyor Prof Acemoğlu
Yurttaşlık gelirine dair ileri sürülen argümanların başında yapay zeka otomasyon robot sistemlerinin insanları işlerinden edip iş dünyasını derinden sarsacağı yer alıyor Bir robotun daha düzgün yaptığı iş alanları arttıkça hükümetlerin de yurttaşlık geliri için bir havuz oluşturmaları gerektiği ileri sürülüyor
ACEMOĞLU UYGUN FİYATLI İŞLER YARATILMALI
Acemoğlu’na nazaran özel bölüm hükümetin de yardımıyla âlâ fiyatlı işler yaratırsa patronlar de çalışanlarının verimliliğini artırmak üzere eğitim ve teknolojiye yatırım yapma yoluna sarfiyatlar Böylece hem toplumdaki gelir eşitsizliğiyle uğraş edilmiş olur hem de verimlilik artışı sağlanır
Türkiye’nin öbür birçok gelişmekte olan ülke üzere daha düzgün bir toplumsal güvenlik ağına gereksinimi olduğunu vurgulayan Acemoğlu harcamaların siyasetçiler tarafından kendilerine dayanak ve oy toplamak için yapılmasını önlemede yurttaşlık gelirinin değerli bir araç olduğunu ise kabul ediyor
Ancak en faal ve en dilek edilebilir araç olduğu söylenemez Öncelikle epey maliyetli bir prosedür Ayrıyeten kaynakların devlet dayanağına en çok muhtaçlığı olanlardan yani çok düşük gelirli ve sıhhat hizmetlerine ihtiyaç duyanlardan uzaklaşması sonucunu doğuruyor diye ekliyor Acemoğlu
Ulusların Düşüşü isimli kitabında da değerle vurguladığı üzere yoksullukla uğraşın ve ortak bir refah ortamı inşa etmenin en düzgün yolu Acemoğlu’na nazaran düzgün fiyatlı işler yaratılmasını teşvik eden kurumların inşası ve muhafaza ve yardım gereksinimi olanları desteklemek üzere bir toplumsal güvenlik ağı kurulması
Dolayısıyla istihdam piyasasındaki esneklik feda edilmeksizin çalışanlar için daha düzgün bir müdafaanın bu biçimde sağlanabileceğini düşünüyor Çünkü bu biçimde şirketler de istihdam ortamı yaratmaya teşvik ediliyor ve birebir vakitte daha yüksek maaşlar vermeye ikna oluyor
ERDOĞAN : GENÇLERE GEÇİNMEK İÇİN NE KADAR GELİRE GEREKSİNİMİNİZ VAR DİYE SORDUK
Ancak İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Dr Emre Erdoğan’a nazaran ülkemizde yurttaşlık geliri uygulamasına gereksinim var mı diye sormamıza gerek yok
Yoksulluk artan işsizlik ve eğitim ve sıhhat üzere temel haklara erişimdeki eşitsizlik bu cins bir uygulamanın ne kadar kıymetli katkısı olabileceğini gösteriyor diyor Dr Erdoğan
Bilgi Üniversitesi’nin yürüttüğü Gençlerin Uygun Olma Hali çalışmasına nazaran 18 29 yaş dilimindeki gençlerin 63’ünün aylık ortalama geliri 1500 TL ve altında Öğrencilerde bu oran 88 işsizlerde 93 ve mesken gençlerinde çalışmayan eğitim ve öğretim görmeyen gençler 81 çalışanlarda ise 44
Yani çalışanlar haricinde gençlerin ellerine kıymetli bir para geçmediğini söyleyebiliriz Öte yandan gençlere rahatça bir hayat sürmek için ne kadar gelire gereksinim duyuyorsunuz diye sorduğumuzda öğrenciler 2100 TL işsizler 2200 TL ve mesken gençleri 2500 TL civarında sayılar söylüyorlar diye belirtiyor Dr Erdoğan
Dolayısıyla Dr Erdoğan’a nazaran muhtaçlık duyduğu gelir elde ettiği gelirden yüksek olan gençlerin oranı öğrenciler ortasında 67 işsizlerde 76 ve konut gençlerinde 66 Nispî mahrumluk çekmeyen gençler öbür gençlere kıyaslandığında hayatlarından daha mutlular üstelik bu fark çalışma durumu aylık gelir vesaire denetim edildikten sonra gözlemlenebiliyor
İhtiyaç duyduğu gelire erişebilmek ömürden memnuniyetin en değerli belirleyicilerinden biri diyor Dr Erdoğan ve ekliyor
Sadece gençleri kapsayacak aylık 1000 TL civarında bir yurttaşlık geliri uygulamasının bile gençlerin düzgün olma hallerine direkt katkıda bulunacağını görebiliyorsunuz 12 milyon civarında gence aylık 1000 TL ödemenin yıllık maliyeti çok göz korkutsa bile geri dönüşünün bundan çok daha fazla olacağı açık
CHP NİN AİLE SİGORTASI PROJESİ
Türkiye yurttaşlık geliri tartışmalarıyla yeni tanışmıyor 2011 yılında Cumhuriyet Halk Partisi tarafından aile sigortası projesi gündeme gelmişti Buna nazaran Türkiye’de fakir statüsünde olan 13 milyon fakir ortalama aylık 600 TL alacak ve çocuk sayısına nazaran yardım 1 254 TL’yi bulacaktı Yıllık maliyetinin 12 8 milyar TL olduğu bu projede dayanaklar her ay ailedeki bayanın banka hesabına yatırılacaktı Aile mensubu işe girdiğinde ise ailenin aldığı yardım kesilecekti
Acemoğlu aile sigortası üzere uygulamaları yurttaşlık gelirine göre daha makul ve daha maliyet etkin buluyor keza bu uygulamada para yardımları yalnızca muhakkak bir gelir seviyesinin altındakilere yapılıyor
Diğer kalkınmakta olan ülkelere bakıldığında bu yardımların bayana yapılması hem bu kaynakların eğitim ve sıhhat harcamaları üzere alanlarda daha aktif kullanımına yol açıyor hem de bayanı güçlendiriyor diyor Acemoğlu
Ancak Dr Erdoğan’a nazaran CHP’nin teklifinin yurttaşlık geliri olarak tanımlanması biraz sıkıntı gözüküyor
Öncelikle fakir aileleri bilhassa hedefleyen ve ortalama bir gelire ulaştırmak için bu ailelere aylık bir gelir aktarmayı planlayan ancak ortalama gelirin üzerindekileri dışarıda bırakan bir uygulama teklifinin evrensel olup olmadığı tartışılır